https://infognomonpolitics.gr Forreign Affairs: Μπορεί η ιρανική απάντηση στο κτύπημα κατά του Σολεϊμάνι να οδηγήσει σε πόλεμο;

https://infognomonpolitics.gr
ΧΑΚ
Ο Κασέμ Σολεϊμανί, διοικητής του Σώματος Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης, Δύναμη Κούντς, ήταν ένα από τα πιο επιφανή και δημοφιλή στοιχεία της Ισλαμικής Δημοκρατίας και μια ιδιαίτερη νέμεση για τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Καθοδήγησε την εκστρατεία του Ιράν να οπλίσει και να εκπαιδεύσει σιιτικές στρατιωτικές ομάδες σε ιρακινές πολιτοφυλακές που ευθύνονται για το θάνατο περίπου 600 αμερικανικών στρατιωτικών από το 2003 έως το 2011 και έγινε ο κύριος παράγων της ιρανικής πολιτικής επιρροής στο Ιράκ στη συνέχεια, κυρίως μέσω των προσπαθειών του να καταπολεμήσει το Ισλαμικό κράτος (ISIS).

Ο ίδιος καθοδήγησε τις πολιτικές του Ιράν να ενισχύσει και να υποστηρίξει τον Σύρο Πρόεδρο Μπασάρ αλ-Ασαντ, μεταξύ άλλων, αναπτύσσοντας περίπου 50.000 ισλαμιστές μαχητές στη Συρία. Ήταν ο βασικός άνθρωπος για τη σχέση του Ιράν με τη Χεζμπολάχ στο Λίβανο, βοηθώντας τον εφοδιασμό της ομάδας με πυραύλους και ρουκέτες για να απειλήσει το Ισραήλ. Καθοδήγησε τη στρατηγική του Ιράν να οπλίσει τους Χούτι στην Υεμένη. Για όλους αυτούς τους λόγους, και άλλους, ο Σολεϊμανί λατρευόταν ως ήρωας στο Ιράν και σε ολόκληρη την περιοχή. Εν ολίγοις, οι Ηνωμένες Πολιτείες έκαναν ένα εξαιρετικό βήμα κλιμάκωσης με τη δολοφονία ενός από τους σημαντικότερους και ισχυρότερους άνδρες στη Μέση Ανατολή.

Η διοίκηση του προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών Ντόναλντ Τράμπ υποστηρίζει ότι ο Σολεϊμάνι ήταν τρομοκράτης και ότι η δολοφονία του ήταν μια αμυντική ενέργεια που σταμάτησε μια επικείμενη επίθεση. Και οι δύο αυτοί ισχυρισμοί μπορεί να είναι αλήθεια ή όχι, αλλά οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν θα αισθάνονταν ποτέ την ανάγκη να δράσουν εναντίον του Ιρανού στρατηγού, παρά μόνο λόγω της απερίσκεπτης πολιτικής που ακολούθησε η διοίκηση από τότε που ανέλαβε καθήκοντα. Τον Μάιο του 2018, ο Τράμπ αποχώρησε από την πυρηνική συμφωνία με το Ιράν και υιοθέτησε πολιτική “μέγιστης πίεσης” οικονομικών κυρώσεων στο Ιράν. Για ένα χρόνο, το Ιράν ανταποκρίθηκε με αυτοσυγκράτηση προσπαθώντας να απομονώσει τις Ηνωμένες Πολιτείες διπλωματικά και να κερδίσει οικονομικές παραχωρήσεις από άλλα μέρη της πυρηνικής συμφωνίας.

Αλλά η συγκρατημένη προσέγγιση απέτυχε να αποφέρει σημαντικά οφέλη. Από το Μάιο του 2019, η Τεχεράνη είχε επιλέξει, αντίθετα, να παραβιάσει τη συμφωνία και να κλιμακώσει τις εντάσεις στην περιοχή. Πρώτα ήρθαν οι ιρανικές επιθέσεις με νάρκες κατά της διεθνούς ναυτιλίας τον Μάιο και τον Ιούνιο. Στη συνέχεια, το Ιράν κατέρριψε ένα αμερικανικό drone, σχεδόν, αγγίζοντας μια ανοικτή σύγκρουση με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Τον Σεπτέμβριο, πύραυλοι του Ιράν χτύπησαν τη μονάδα Abqaiq στη Σαουδική Αραβία – αναμφισβήτητα τη σημαντικότερη πετρελαϊκή υποδομή στον κόσμο. Οι σιιτικές ομάδες πολιτοφυλακής άρχισαν να εκτοξεύουν ρουκέτες κατά των αμερικανικών βάσεων στο Ιράκ, οδηγώντας, τελικά, στο θάνατο ενός αμερικανού εργολάβου την περασμένη εβδομάδα. Τα αντίποινα των ΗΠΑ μας έφεραν τελικά στη δολοφονία του Σολεϊμάνι.

Το πιο σημαντικό ερώτημα, τώρα, είναι πώς θα απαντήσει το Ιράν. Η συμπεριφορά της Ισλαμικής Δημοκρατίας τους τελευταίους μήνες και στη μακρά ιστορία της υποδηλώνει ότι μπορεί να μην βιαστεί να αντιδράσει. Αντίθετα, θα επιλέξει προσεκτικά και υπομονετικά μια προσέγγιση που θεωρεί αποτελεσματική και πιθανότατα θα προσπαθήσει να αποφύγει έναν πόλεμο με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Παρ ‘όλα αυτά, τα γεγονότα των τελευταίων ημερών αποδεικνύουν ότι ο κίνδυνος εσφαλμένου υπολογισμού είναι εξαιρετικά υψηλός. Ο Σολεϊμάνι σαφώς δεν πίστευε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες επρόκειτο να κλιμακώσουν την ένταση δραματικά ή ότι δεν θα άφηνε τον εαυτό του τόσο ευάλωτο, σε απόσταση αναπνοής από τις στρατιωτικές δυνάμεις των ΗΠΑ στο Ιράκ. Από την πλευρά του, ο Τράμπ ήταν ανένδοτος σε ό,τι αφορά την έλλειψη ενδιαφέροντος για την έναρξη ενός νέου πολέμου στη Μέση Ανατολή – και όμως εδώ βρισκόμαστε στο γκρεμό.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει, τουλάχιστον, να αναμένουν ότι θα έρθουν σε σύγκρουση με τις σιιτικές πολιτοφυλακές στο Ιράκ που θα στοχοποιήσουν δυνάμεις των ΗΠΑ, διπλωμάτες και πολίτες. Το Ιράκ είναι το θέατρο όπου πραγματοποιήθηκε το χτύπημα των ΗΠΑ και ως εκ τούτου ο πιο λογικός τόπος για το Ιράν να ανταποκριθεί αμέσως. Επιπλέον, οι ομάδες πολιτοφυλακής έχουν κλιμακώσει ήδη τις δραστηριότητές τους τους τελευταίους έξι μήνες. Είναι μεταξύ των πληρεξούσιων πολέμου του Ιράν και θα είναι ιδιαίτερα προσεκτικές, δεδομένου ότι ο Αμπού Μαχντί αλ-Μουχάντι, ένας από τους κορυφαίους διοικητές τους, σκοτώθηκε στο χτύπημα μαζί με το Σολεϊμάνι.

Κατά πόσο η παρουσία των ΗΠΑ στο Ιράκ θα συνεχιστεί αποτελεί ένα ερώτημα. Η κατάσταση ασφάλειας, η οποία είναι σίγουρα τώρα περίπλοκη, δεν είναι το μοναδικό πρόβλημα. Η δολοφονία ήταν μια τόσο ακραία παραβίαση της ιρακινής κυριαρχίας – που έγινε μονομερώς, χωρίς τη συγκατάθεση της ιρακινής κυβέρνησης – που οι ιρακινοί αξιωματούχοι θα υποστούν τεράστια πολιτική πίεση για να διώξουν τις δυνάμεις των ΗΠΑ. Πολλοί Ιρακινοί δεν έχουν καμία αγάπη ούτε για τις Ηνωμένες Πολιτείες ούτε για το Ιράν. Απλώς θέλουν την πατρίδα τους πίσω, στον εαυτό τους και φοβούνται μήπως βρεθούν στη μέση μιας αντιπαράθεσης ΗΠΑ-Ιράν. Η σημερινή κατάσταση θα μπορούσε να μετατραπεί στο χειρότερο σενάριο για αυτούς τους πολίτες.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να αναμένουν ότι θα έρθουν σε σύγκρουση με τις σιιτικές πολιτοφυλακές στο Ιράκ.

Αλλά μια χαοτική απόσυρση των ΗΠΑ κάτω απο πυρά θα μπορούσε επίσης να παρουσιάσει πραγματικούς κινδύνους. Η αποστολή για την αντιμετώπιση του ISIS εξακολουθεί να αποτελεί συνεχιζόμενη προσπάθεια, και αν οι Ηνωμένες Πολιτείες αναγκαστούν να εγκαταλείψουν το Ιράκ, η προσπάθεια αυτή θα μπορούσε να υποστεί σοβαρό πλήγμα. Το ISIS διατηρεί μια υπόγεια παρουσία και θα μπορούσε να επωφεληθεί από το χάος μιας αμερικανικής απόσυρσης ή μιας διένεξης μεταξύ των ΗΠΑ και του Ιράν για τη βελτίωση της θέσης του στο Ιράκ.



Οι επιπτώσεις της δολοφονίας δεν θα περιορισθούν αναγκαστικά στο Ιράκ. Η Λιβανέζικη Χεζμπολάχ, η οποία έχει στενή σχέση με το Ιράν και ενδέχεται να ανταποκριθεί στα ιρανικά αιτήματα, θα μπορούσε να επιτεθεί σε αμερικανικούς στόχους στο Λίβανο. Ακόμα κι αν το Ιράν αποφασίσει να αποφύγει μια μεγάλη κλιμάκωση στο Λίβανο, η Χεζμπολάχ υπάρχει σε όλη τη Μέση Ανατολή και τα μέλη της μπορούν να επιτεθούν στις Ηνωμένες Πολιτείες οπουδήποτε στην περιοχή. Εναλλακτικά, η Χεζμπολάχ μπορεί να επιλέξει να ξεκινήσει πυραυλικές επιθέσεις στο ισραηλινό έδαφος, αν και αυτή η απάντηση είναι λιγότερο πιθανή. Η Χεζμπολάχ θέλει να αποφύγει έναν καθολικό πόλεμο με το Ισραήλ που θα καταστρέψει τον Λίβανο και η διοίκηση Τράμπ υποστήριξε δημοσίως ότι δολοφόνησε τον Σολειμανί, αυξάνοντας την πιθανότητα ένα ανταποδοτικό κτύπημα να στοχεύσει κατ ευθείαν τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Το Ιράν θα μπορούσε να εξαπολύσει πυραυλικά χτυπήματα κατά των βάσεων των ΗΠΑ στη Σαουδική Αραβία και στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα ή κατά των πετρελαϊκών εγκαταστάσεων στον Κόλπο. Η ακρίβεια των πυραυλικών χτυπημάτων του Ιράν στο πετρελαϊκό εργοστάσιο Abqaiq το Σεπτέμβριο έπληξε τις Ηνωμένες Πολιτείες και τον υπόλοιπο κόσμο, αν και το Ιράν σκόπιμα προσπάθησε να κρατήσει την επίθεση περιορισμένη και συμβολική. Στο σημερινό κλίμα, το Ιράν θα μπορούσε να επιλέξει να γίνει πιο επιθετικό, υπολογίζοντας ότι στην αρένα των πυραυλικών χτυπημάτων υπήρξε εξαιρετικά επιτυχημένο στις προσβολές εδάφους, αποφεύγοντας αντίποινα τους τελευταίους έξι μήνες.

Πρέπει επίσης να περιμένουμε από το Ιράν να επιταχύνει σημαντικά το πυρηνικό του πρόγραμμα. Δεδομένου ότι η κυβέρνηση Τράμπ εγκατέλειψε την πυρηνική συμφωνία με το Ιράν τον Μάιο του 2018, το Ιράν έχει περιοριστεί στην πυρηνική του αντίδραση. Μετά από ένα χρόνο παραμονής στη συμφωνία, τον Μάιο του 2019, το Ιράν άρχισε να παραβιάζει σταδιακά τη συμφωνία κάνοντας μικρά βήματα κάθε 60 ημέρες. Το επόμενο παράθυρο 60 ημερών λήγει την επόμενη εβδομάδα και είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι το Ιράν θα συγκρατηθεί μετά τον θάνατο του Σολεϊμάνι. Τουλάχιστον, το Ιράν θα ξεκινήσει εκ νέου το εμπλουτισμό του ουρανίου στο 19,75%, ένα σημαντικό βήμα προς τα όπλα ουρανίου. Έχει απειλήσει πρόσφατα να προχωρήσει ακόμη περισσότερο, μακριά από τη Συνθήκη περί μη διάδοσης πυρηνικών όπλων ή διώχνοντας τους επιθεωρητές. Αυτές θα ήταν βαθιά επικίνδυνες κινήσεις και μέχρι αυτή την εβδομάδα οι περισσότεροι αναλυτές πίστευαν ότι η Τεχεράνη είναι απίθανο να τις κάνει πραγματικά. Τώρα μπορεί να βρίσκονται στο τραπέζι. Τουλάχιστον, το Ιράν θα κάνει ένα σημαντικό βήμα προς όπλα εμπλουτισμένου ουρανίου.



Ίσως το πιο προκλητικό που θα μπορούσε να κάνει το Ιράν είναι να εκτελέσει τρομοκρατική επίθεση στο εσωτερικό των ΗΠΑ ή να προσπαθήσει να δολοφονήσει έναν ανώτερο υπάλληλο των ΗΠΑ στο βαθμό του Σολεϊμάνη. Αυτό θα ήταν πολύ πιο δύσκολο για το Ιράν από μια επίθεση στα συμφέροντα των ΗΠΑ ή το προσωπικό στο εξωτερικό, αλλά μπορεί να θεωρηθεί από το Ιράν ως κατάλληλα αναλογικό. Η τελευταία φορά που το Ιράν, ως γνωστόν, επιχείρησε επίθεση στις Ηνωμένες Πολιτείες ήταν το 2011, όταν οι αμερικανικές υπηρεσίες επιβολής του νόμου και οι υπηρεσίες πληροφοριών απέτρεψαν μια απόπειρα για τη δολοφονία του πρεσβευτή της Σαουδικής Αραβίας στην Ουάσινγκτον, εκκενώνοντας ένα εστιατόριο. Σε αυτή την περίπτωση, η δολοπλοκή εντοπίστηκε από νωρίς και αντιμετωπίστηκε εύκολα λόγω κακής ιρανικής συμπεριφοράς. Το επεισόδιο αποκάλυψε ότι το Ιράν είναι πολύ λιγότερο ικανό εκτός της Μέσης Ανατολής παρά μέσα, μια εκτίμηση που υποστηρίζεται από τις προσπάθειες βομβιστικής επίθεσης των ιρανών στη Δανία και τη Γαλλία φέτος. Έτσι, ενώ το Ιράν μπορεί να προσπαθήσει να διεξάγει μια επίθεση μέσα στις Ηνωμένες Πολιτείες, θα χρειαστεί να σταθεί πολύ τυχερό για να πετύχει.

Εάν η διοίκηση Τράμπ είναι έξυπνη, θα κάνει ό, τι μπορεί για να ενισχύσει τις εγκαταστάσεις των ΗΠΑ και να προστατεύσει τους Αμερικανούς, απορροφώντας μερικά από τα αναπόφευκτα χτυπήματα που έρχονται. Θα πρέπει επίσης να προσεγγίσει το Ιράν μέσω των εταίρων των ΗΠΑ που έχουν καλές σχέσεις με τη χώρα, όπως το Ομάν, να προσπαθήσει να αποκλιμακώσει, ενώ ταυτόχρονα να θέσεις σαφείς κόκκινες γραμμές στο στρατιωτικό προσωπικό για να αποφευχθεί ένας ιρανικός εσφαλμένος υπολογισμός. Τέλος, ο Τράμπ πρέπει να είναι ικανοποιημένος που δηλώνει ότι νίκησε και καυχάται ότι πήρε το πάνω χέρι στο Ιράν δολοφονώντας το Σολεϊμάνι – και να μην αναλάβει περαιτέρω στρατιωτικές ενέργειες. Αλλά αυτό το είδος συγκράτησης φαίνεται να έρχεται σε αντίθεση με την ίδια τη φύση του Τράμπ. Ακόμη και αν αυτοσυγκρατηθεί τις ερχόμενες εβδομάδες, η επιθυμία για εκδίκηση στο Ιράν και η πολιτική ώθηση που ήδη δημιουργεί οδηγεί αναπόφευκτα τις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ιράν σε μια μεγάλη σύγκρουση.

Μετάφραση: Παντελής Σαββίδης

ΠΗΓΗ: anixneuseis.gr

See more https://infognomonpolitics.gr