https://infognomonpolitics.gr/
Θεωρητική και Κριτική Ανάλυση του Ε/Τ Διαλόγου μετά την περίοδο της παραισθήσεως περί «υφέσεως των Σεισμών» (Θέρος 2023 – ?)
Γράφει ο Ι. Θ. Μάζης
Ομ. Καθηγητής Οικονομικής Γεωγραφίας και Γεωπολιτικής, ΕΚΠΑ
Σχολή Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών ΕΚΠΑ
Τμήμα Τουρκικών και Σύγχρονων Ασιατικών Σπουδών
1) Θεωρητική Θεμελίωση και Ζητήματα Μεθόδου: Διεθνές Δίκαιο και Γεωπολιτική για σχεδιαστές Εξωτερικής Πολιτικής
Στις 24 Μαΐου 2012, ο –τότε- πρόεδρος των ΗΠΑ, Barack Obama προσεκλήθη ως τιμώμενον πρόσωπο και ενεφανίσθη διαδικτυακώς στον ετήσιο εθνικό (Αμερικανικό) μαθητικό διαγωνισμό (The National Geographic GeoBee) που διοργάνωσε η Εθνική γεωγραφική Εταιρία (National Geographic Society) των ΗΠΑ. Κατά τη διάρκεια της εμφανίσεώς του στον διαγωνισμό, ο δημοφιλής Αμερικανός Πρόεδρος προσδιόρισε την έννοιαν της Γεωγραφίας, και επεσήμανε την ευρύτητα της ως ένα σημαντικό εργαλείο για να κατανοήσουμε τον κόσμο γύρω μας. Μια ανάγκη που έρχεται από τους αρχαίους χρόνους, αφορά κάθε πολιτισμό, αλλά απασχολεί ειδικά όσους εργάζονται με τα κοινά και ειδικά στην εποχή μας, τους διεθνολόγους και αναλυτές κάθε ειδικότητος και επιστημονικής ελευθερίας.
Είπε λοιπόν ο Πρόεδρος τα εξής:
“ The study of geography is about more than just memorizing places on a map. It’s about understanding the complexity of our world, appreciating the diversity of cultures that exists across continents. And in the end, it’s about using all that knowledge to help bridge divides and bring people together”
(«Η μελέτη της Γεωγραφίας αφορά περισσότερα από την απομνημόνευση περιοχών σε έναν χάρτη. Αφορά την κατανόηση της πολυπλοκότητας του κόσμου μας, στην ανάγκη μας να εκτιμήσουμε τη διαφορετικότητα των πολιτισμών που υφίστανται σε κάθε [γεωγραφική] ήπειρο. Και τελικά, πρόκειται για την ανάγκη μας να χρησιμοποιήσουμε όλη αυτή τη γνώση/πληροφορία ώστε να μπορέσουμε να γεφυρώσουμε τα σημεία που μας χωρίζουν και να φέρουμε τους ανθρώπους κοντά, τον έναν με τον άλλον.»)
Η Γεωγραφία, συνεπώς, είναι ένας ….αμείλικτος παράγοντας. Όχι μόνον διότι αναφέρεται στη διαμόρφωση του φυσικού μας κόσμου, αλλά ως πολιτική – οικονομική – πολιτισμική γεωγραφία, μελετά την αποτύπωση των πολιτικών δεδομένων (κρατών, οικονομιών, οδών εμπορίου, οδών μετακίνησης πληθυσμών κλπ.). Ως τέτοια είναι αδυσώπητη…. Αδυσώπητα κυνική και αντικειμενική. Ειδικά, ως alma mater της Γεωπολιτικής αναλύσεως. Διότι όλα τα υπόλοιπα στοιχεία μιας γεωπολιτικής αναλύσεως, λίγο έως πολύ εκτίθενται ή υπόκεινται σε μεταβολές. Φυσικές ή μη. Η γεωγραφία όμως, όχι…. Τουλάχιστον όχι με φυσικό τρόπο. Τουλάχιστον κατά τεκμήριο. Μπορείς βέβαια να δημιουργήσεις μια διώρυγα, να αποξηράνεις μια λίμνη, ή να δημιουργήσει μια τεχνητή, ή ακόμη και να χτίσεις ένα τεχνητό νησί. Όλα αυτά όμως, εκτός από την κατασκευαστική και στενή οικονομική ή και δικαιϊκή διάσταση, δημιουργούν και νέα δεδομένα και στο γεωπολιτικό (και κατόπιν στο γεωστρατηγικό πεδίο). Η διάνοιξη της διώρυγας του Σουέζ ή του Παναμά δεν ήταν μόνον θαύματα της παγκόσμιας μηχανικής ή της ναυπηγικής του 19ου αιώνα. Μετέβαλαν άρδην και την παγκόσμια γεωγραφία. Όπως ακριβώς και η προοδευτική τήξη των πάγων της Αρκτικής. Άρα, μοιραίως και την επιστημονική γεωπολιτική αναλυτική θέαση στα Συστήματα που περιλαμβάνουν γεωγραφικά τα εν λόγω έργα.
Βάσει αυτής της παραδοχής, ότι η Γεωγραφία είναι το θεμελιώδες, και γενεσιουργό στοιχείο μιας σύγχρονης Γεωπολιτικής ανάλυσης, ξεκινάμε να μελετούμε «ειδολογικώς», τους συνιστώντες επιστημονικούς τομείς, να αξιολογούμε και να σταθμίζουμε και όλους τους αντίσοιχους πυλώνες γεωπολιτικής ισχύος, όπως και τους ποιοτικο-ποσοτικούς γεωπολιτικούς δείκτες και παράγοντες, με τον τρόπο που τους έχει οργανώσει η Συστημική Γεωπολιτική Ανάλυση (ΣΓΑ) που είχα την τιμή να εισηγηθώ παγκοσμίως πριν κάποια χρόνια, και που με την ομάδα μου στο ΕΚΠΑ έχουμε εξελίξει και αναπτύξει, ως προτεινόμενη μεθοδολογία καταρτίσεως μιας αξιόπιστης γεωπολιτικής αναλύσεως. Βάσει αυτής, και για την κατάρτιση ενός μοντέλου αποτυπώσεως της ανακατανομής Ισχύος των διαφόρων δρώντων στο υπό μελέτη Σύμπλοκο σύστημα, επιμερίζουμε τη μελετώμενη ύλη σε 4 βασικούς Πυλώνες (α. Άμυνα – Ασφάλεια, β. Οικονομία, γ. τον Πολιτική, και δ. τον πυλώνα που αποτυπώνει τα δεδομένα πολιτισμικού χαρακτήρα, όπως επίσης και τα την δομή και την οργάνωση της κατοχής και παροχής των πληροφοριακών δεδομένων (Πολιτισμός-Πληροφορία).
Μέσα σε αυτούς, περίοπτη θέση κατέχει το Διεθνές Δίκαιο. Είτε κυρίως και άμεσα, στον 3ο Πυλώνα «Πολιτικής», είτε και σε άλλους Πυλώνες, με έμμεσο, ή δευτερεύοντα λόγο.
Για μας λοιπόν, Το Διεθνές Δίκαιο είναι εργαλείο, και μάλιστα σημαντικότατο, στην ανάλυσή μας, όπως ακριβώς και άλλες επιστήμες δανείζονται κι αυτές σημαντικά εργαλεία ανάλυσής. Ο Φυσικός ο Χημικός, ο Μηχανικός, όπως και ο Οικονομολόγος, χρειάζεται τα Μαθηματικά, Ο Οικονομολόγος όμως π.χ. χρειάζεται τη Στατιστική, αλλά και κοινωνιολογικά ή άλλα εργαλεία άλλων επιστημών για να δουλέψει ολοκληρωμένα και αποτελεσματικά. Κανείς Μαθηματικός δεν σκέφτηκε να αμφισβητήσει την ανάγκη χρήσης των Μαθηματικών από άλλες επιστήμες. Όπως και το ανάποδο. Είναι γνωστή και ιστορική πλέον η σχέση εξαιρετικά αποδοτικής συνεργασίας που στηρίχθηκε σαφώς στον αμοιβαίο σεβασμό (και προσωπικά, όσο και επιστημονικά) μεταξύ του Φυσικού Αϊνστάιν και του Μαθηματικού Καραθεοδωρή. Μια σχέση υπόδειγμα για την μετέπειτα διεπιστημονική συνεργασία και διεπιστημονική ανάλυση σε παγκόσμιο μάλιστα επίπεδο.
Δεν θα αναπτύξω εδώ, τη θετική πτυχή της διεπιστημονικότητας και την ευεργετική της συμβολή σε επιστήμες που ούτως ή άλλως στηρίζονται σε αυτή, καθόσον την έχουν στο επιστημονικό τους DNA, όπως κατ’ εξοχήν η Γεωπολιτική.
Θέλω όμως να την υπογραμμίσω, μέσω ενός αρνητικού παραδείγματος, ώστε να γίνει περισσότερο γλαφυρή.
Μια ενδεικτική περίπτωση απόπειρας μιας προβληματικής γεωπολιτικής αναλύσεως, με συνοδό μια αντίστοιχα εσφαλμένη γεωστρατηγικής συνθέσεως εκτίμηση, λόγω ελλιπούς γνώσεως των δεδομένων του Διεθνούς Δικαίου στο εξεταζόμενο θέμα, ήταν η πρόσφατη δημόσια τοποθέτηση γνωστού έλληνα, και μάλιστα ιδιαιτέρως εμπείρου και απολύτως εγκύρου δημοσιογράφου (του Γ. Παπαχρήστου, συμβούλου έκδοσης των Νέων, τον οποίον παρακολουθώ και εκτιμώ) ο οποίος ανέφερε on camera για τα ελληνοτουρκικά, και δη την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών, τα εξής:
«Το Αιγαίο δεν είναι ελληνική λίμνη. Αν δεν δεχτούμε ότι και η Τουρκία είναι εδώ, δεν μπορούμε να έχουμε σχέσεις καλής γειτονίας. … 500 χιλιόμετρα τουρκικών ακτών βρέχονται από την ίδια θάλασσα. Οι τουρκικές ακτές δεν διαφέρουν από τις ελληνικές ακτές που βρέχονται από το Αιγαίο.»
.Μα, δεν αμφισβήτησε κανείς ότι και η Τουρκία έχοντας κι αυτή ακτές στο Αιγαίο, έχει κι αυτή δικαίωμα διεκδίκησης κάποιων θαλασσίων ζωνών στην περιοχή. Το θέμα είναι ποιες, πόσες, και αν η οριοθέτησή των εκατέρωθεν θα γίνει με τη χρήση των εφαρμοστέων κανόνων και του ευρύτερου κανονιστικού πλαισίου που θέτει το Διεθνές Δίκαιο (και δη το Δίκαιο της Θάλασσας) για αντίστοιχες περιπτώσεις, διεθνώς ή θα πρέπει να γίνει πέραν και έξω αυτού.
Μάλιστα, το γεγονός απασχόλησε ιδιαίτερα και τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης. Συγκεκριμένα, σε δημοσίευμα της 1ης Αυγ. 2023, στην ιστοσελίδα φιλοκυβερνητικής, ισλαμικών κατευθύνσεων, εφημερίδας ευρείας κυκλοφορίας Sabah, με τίτλο «Μεγάλη εξομολόγηση για την Τουρκία από Έλληνα δημοσιογράφο! Επέστησε την προσοχή στο μεγαλύτερο λάθος της Ελλάδας», επιχειρήθηκε η εν λόγω δήλωση να εργαλειοποιηθεί με όρους εσωτερικής προπαγάνδας στην εσωτερική τουρκική κοινή γνώμη, αλλά και στο εξωτερικό. Αφενός εντός Ελλάδος, αλλά και διεθνώς. Κι αυτό το ζήτημα αποτελεί στοιχείο διαμορφώσεως μιας ολοκληρωμένης γεωπολιτικής αναλύσεως. Και ως προς την ελληνική, αλλά και ως προς την τουρκική της συνιστώσα.
Η συνέχεια
See more https://infognomonpolitics.gr/
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου