https://infognomonpolitics.gr/ Πώς τα καμένα δάση θα αναγεννηθούν – Τι λένε δασολόγοι και περιβαλλοντολόγοι
https://infognomonpolitics.gr/
Δασολόγοι και Περιβαλλοντολόγοι μιλούν στο protothema.gr επισημαίνοντας πως αυτό που προέχει είναι: «Να αφήσουμε τη φύση να δράσει από μόνη της»
Αυτό που κρίνεται αναγκαίο στην παρούσα φάση, είναι η δρομολόγηση άμεσων αντιδιαβρωτικών και αντιπλημμυρικών έργων προτού ξεκινήσουν οι μεγάλες βροχές του επόμενου χειμώνα και απομακρύνουν το χώμα από τις καμένες εκτάσεις.
Πολλοί ζητούν άμεσες δενδροφυτεύσεις και αντικατάσταση του πεύκου, με είδη πιο ανθεκτικά στη φωτιά. Δασολόγοι και Περιβαλλοντολόγοι δίνουν απαντήσεις και διευκρινήσεις στο protothema.gr, επισημαίνοντας πως αυτό που προέχει είναι: «Να αφήσουμε τη φύση να δράσει από μόνη της».
Τεχνητή αναδάσωση μόνο εάν…
To τελευταίο διάστημα έχει ξεκινήσει μια δημόσια συζήτηση, κυρίως στα social media, εάν απαιτούνται άμεσες δενδροφυτεύσεις στις καμένες εκτάσεις και εάν θα πρέπει στη θέση των πεύκων να φυτευτούν άλλα είδη δέντρων πιο ανθεκτικά στη φωτιά. Οι επιστήμονες επισημαίνουν πως ανθρώπινη παρέμβαση επιβάλλεται μόνο εάν δεν υπάρξει φυσική αντίδραση, ενώ εξηγούν τους λόγους που εκ των πραγμάτων το πεύκο δεν μπορεί ν’ αντικατασταθεί με άλλα είδη.
«Η φυσική αναγέννηση του καμένου δάσους θ’ αρχίσει να φαίνεται του χρόνουν την άνοιξη. Τότε θα κριθεί εάν υπάρχει ανάγκη τεχνητής αναδάσωσης. Τα δάση χαλεπίου και τραχείας πεύκης που έχουν καεί είναι αυτοφυή ενδημικά και όχι αποτέλεσμα αναδασώσεων. Υπάρχουν χιλιάδες χρόνια στη χώρα μας. Είναι είδη που έχουν προσαρμοστεί στο ξηρό και θερμικό περιβάλλον της Ελλάδας και σε φτωχά εδάφη» λέει στο protothema.gr ο Δρ. Χρήστος Γαλλής, Δασολόγος -Περιβάλλοντολογος και Διευθυντής Ερευνών στο Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών στη Θεσσαλονίκη.
«Μετά από μία καταστροφή, αφήνουμε το οικοσύστημα να επανέλθει. Τα μεσογειακά πεύκα, έχουν μηχανισμούς επιβίωσης μετά την πυρκαγιά γιατί αναπτύσσονται σε τέτοια περιβάλλοντα, όπου «περιμένουν» και είναι προσαρμοσμένα να δεχτούν μια φυσική καταστροφή. Έχουν ώριμα σπόρια που μετά τη φωτιά οι κώνοι ανοίγουν, πέφτουν στο έδαφος και με τις πρώτες βροχές έχουμε αναγέννηση και τα πρώτα φυτά αρχίζουν να εμφανίζονται» επισημαίνει η πρόεδρος του τμήματος Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του ΑΠΘ καθηγήτρια κυρία Θέκλα Τσιτσώνη, συμπληρώνοντας: «Ας αφήσουμε τη φύση ν’ αναγεννηθεί και όπου έχουμε μεγάλες κλίσεις η αραιές συστάδες που δεν υπάρχουν ώριμα σπόρια, εκεί θα χρειαστεί αναδάσωση. Οπότε πρέπει να υπάρξει ένας συνδυασμός. Φυσικής αναγέννησης και αναδάσωσης».
Αντίθετος με τις άμεσες τεχνητές δεντροφυτεύσεις στις καμένες εκτάσεις, δηλώνει και ο διευθυντής ερευνών στον Ελληνικό Γεωργικό Οργανισμό «ΔΗΜΗΤΡΑ», και ερευνητής στο Ινστιτούτο Μεσογειακών και Δασικών Οικοσυστημάτων, κ.Γαβριήλ Ξανθόπουλος, τονίζοντας πως προκαλούν ζημιά στο οικοσύστημα και φέρνοντας ως παράδειγμα τα δάση της Βόρειας Εύβοιας που είχαν καεί και πάλι το 1977 αλλά επανήλθαν έως τη σημερινή καταστροφή. «Οι εκτάσεις που κάηκαν είναι τεράστιες. Οι τεχνητές αναδασώσεις εκτός από ζημιά στο οικοσύστημα θα έχουν και τεράστιο κόστος. Είναι επιστημονικά ενδεδειγμένο, ν’ αφήσουμε τη φύση να αναγεννήσει τα δάση αυτά. Οι συνθήκες πχ στην Εύβοια και στην Ηλεία, είναι ιδανικές, λόγω υγρασίας, για την αναγέννηση του δάσους. Υπενθυμίζω πως μεγάλο κομμάτι του δάσους που κάηκε στην Εύβοια, είχε καεί και πάλι στη μεγάλη πυρκαγιά του 1977 που αποτέφρωσε 110.000 στρέμματα. Η φύση δούλεψε τότε και χωρίς ανθρώπινες παρεμβάσεις το δάσος αναγεννήθηκε. Το ίδιο θα ισχύσει και πάλι αν προστατευτούν οι περιοχές από την ανεξέλεγκτη βόσκηση και αν υπάρξει σωστή διαχείριση όταν φυτρώσουν οι συστάδες» λέει ο κ.Ξανθόπουλος.
Πεύκο ή πλατύφυλλα;
Και σ΄ αυτές τις πυρκαγιές, το πεύκο έχει «δαιμονοποιηθεί», με πολλούς να ζητούν να φυτευτούν στη θέση τους άλλα είδη, όπως πλατύφυλλα, που θεωρούνται πως μπορούν ν’ αποτρέψουν την πύρινη λαίλαπα. Τέτοια είδη είναι ο Σχίνος, η Αγριελιά, το Φιλλύκι, ο Ράμνος, η Κουμαριά κ.α., ενώ σε υγρότερες περιοχές θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν η Δάφνη του Απόλλωνα, το αειθαλές Σφενδάμι, η Χαρουπιά κ.α. Οι Δασολόγοι ωστόσο τονίζουν πως: «όλα τα δέντρα καίγονται» και αυτό που επιβάλλεται είναι η πρόληψη και η σωστή διαχείριση των δασών.
«Τα φυσικά οικοσυστήματα δεν είναι αγρός ν αλλάζουμε καλλιέργεια κάθε χρόνο εάν δεν μας ταιριάζει. Μια ανθρώπινη παρέμβαση, μπορεί να ανατρέψει όλους τους οικολογικούς παράγοντες» επισημαίνει ο κ.Γαλλής, υποστηρίζοντας πως: «Το πεύκο έχει δαιμονοποιηθεί για να καλύψουμε τις ελλείψεις μας, τις παραλείψεις μας και τις αδυναμίες μας. Για τα πεύκα που καίγεται φταίμε εμείς που δεν κάνουμε σωστή διαχείριση. Το δάσος στην Εύβοια ήταν μια ζούγκλα, ένα παρθένο δάσος, με συσσωρευμένη βιομάζα δεκαετιών, μια πυριτιδαποθήκη ουσιαστικά που ένας κεραυνός αρκούσε για να την μετατρέψει σε κόλαση. Δεν μπορούμε να κάνουμε στην άκρη το πεύκο, γιατί είναι ενδημικό είδος. Όχι ξενικό σε κάποια σημεία θα μπορούσαν να φυτευτούν δρυς» λέει.
«Στα εδάφη που υπάρχουν πεύκα είναι πολύ δύσκολο να επιβιώσουν πλατύφυλλα δέντρα, τα οποία για να επανέλθουν και να γίνουν δάσος, χρειάζονται 80 και πλέον έτη, σε σχέση με τα 25-30 της χαλεπίου και τραχείας πεύκης. Ωστόσο σε σημεία που υπάρχει κατάλληλο έδαφος, μπορούν να φυτευτούν κάποια είδη πλατύφυλλων, ώστε να γίνει το δάσος μεικτό» λέει η κυρία Τσιτσώνη, επισημαίνοντας : «Το δάσος θα το ξαναδούμε σε 25-30 χρόνια. Για τον άνθρωπο είναι μεγάλη περίοδος αλλά για το δάσος θεωρείται μικρή».
«Τα πεύκα είναι ολιγαρκές είδος και η φύση κάνει τις δικές της επιλογές. Δεν μπορεί να φύγει το πεύκο από τη μεσογειακή ζώνη. Αυτό που επιβάλλεται είναι η διαχείριση της βιομάζας μ’ επιλεκτικές υλοτομίες που βοηθούν το δάσος ν’ αναγεννηθεί και να είναι υγιές. Όση λιγότερη βιομάζα υπάρχει, τόσο μειώνεται ο κίνδυνος πυρκαγιάς. Σκεφτείτε πως στα πυκνά δάση, το νερό που ρίχνουν τα πυροσβεστικά αεροσκάφη είναι άχρηστο και γι’ αυτό απαιτείται αραίωση. Σημαντική επίσης είναι η δημιουργία αντιπυρικών ζωνών» σημειώνει ο κ.Ξανθόπουλος.
Αξίζει να σημειωθεί ως εάν στη «μεσογειακή ζώνη» τα πεύκα διαθέτουν μηχανισμό επιβίωσης και αναγέννησης, δεν συμβαίνει το ίδιο με τα είδη σε μεγαλύτερα υψόμετρα, όπως μαύρη πεύκη και η ελάτη, που μετά την καταστροφή -σ’ αυτό ευνοεί και η κλιματική αλλαγή- κρίνεται αναγκαία μόνο τεχνητή φύτευση, με δενδρύλλια άνω των 2 ετών.
Πρόληψη, πρόληψη, πρόληψη
Η αποψίλωση της Δασικής Υπηρεσίας μετά το 1997, από αρμοδιότητες, μέσα, προσωπικό και πόρους, φαίνεται ξεκάθαρα πως έχει σοβαρές επιπτώσεις στις δασικές πυρκαγιές και στη διαχείριση των δασών. Σήμερα την ευθύνη πρόληψης έχουν οι δήμοι, που πρόσφατα έλαβαν συνολικά ενίσχυση 17 εκ. ευρώ, και της καταστολής το Πυροσβεστικό Σώμα με τη Δασική Υπηρεσία … απλό κομπάρσο.
«Εμείς έχουμε καταφέρει κάτι πρωτοφανές. Τα έχουμε φορτώσει όλα στη Γ.Γ. Προστασίας του Πολίτη και στο Πυροσβεστικό Σώμα, που ουσιαστικά έχουν γίνει ένα, με τη Δασική Υπηρεσία να είναι εκτός. Απαιτείται αναδιοργάνωση και συνεργασία φορέων. Δεν περισσεύει κανένας και βέβαια να είμαστε ανοιχτοί στην κριτική ώστε ν’ αυτοβελτιωνόμαστε», λέει ο κ.Γαβριήλ Ξανθόπουλος, ερευνητής στο Ινστιτούτο Μεσογειακών και Δασικών Οικοσυστημάτων.
«Δυστυχώς η Δασική Υπηρεσία αποδυναμώθηκε. Το σημαντικότερο που είχε καταφέρει ήταν η φύλαξη των δασών με δασοφύλακες και οργανωμένα πυροφυλάκια που καταργήθηκαν. Η πολιτεία πρέπει να δει σοβαρά το ενδεχόμενο επανίδρυση της Δασοφυλακής, με ουσιαστικές αρμοδιότητες, πόρους, σύγχρονα μέσα και νέα αποτελεσματική νοοτροπία. Τα δάση θέλουν φύλαξη» τονίζει ο Διευθυντής Ερευνών του Ινστιτούτου Δασικών Ερευνών Θεσσαλονίκης, Δρ. Χρήστος Γαλλής.
«Σημαντικό είναι να υπάρχει συνεργασία. Ούτε αποκλειστικότητα στη Δασική Υπηρεσία, ούτε στην Πυροσβεστική. Το Πυροσβεστικό Σώμα προσφέρει τα μέγιστα, αλλά το δάσος το γνωρίζει καλύτερα η Δασική Υπηρεσία. Όταν ανέλαβε την κατάσβεση η πυροσβεστική αποκλείστηκαν εντελώς οι δασάρχες. Επιβάλλεται σύμπνοια, με τη δασική υπηρεσία να έχει τον πρώτο λόγο επειδή απλά γνωρίζει το δάσος. Τονίζω πως το κύριο μέλημά μας θα πρέπει να είναι η πρόληψη. Η καταστολή έρχεται σε δεύτερη μοίρα. Η φωτιά προλαμβάνεται εν τη γένεση της. Αν σου ξεφύγει δεν μπορείς να την ελέγξεις για διάφορους παράγοντες. Άρα η φύλαξη και τα αναγκαία μέσα, δρόμοι, δεξαμενές κλπ είναι αναγκαία. Θα έλεγα πως το τρίπτυχο της επιτυχίας είναι τα 3 «Π». Δηλαδή : ‘‘Πρόληψη, πρόληψη, πρόληψη’’» καταλήγει η κυρία Θέκλα Τσιτσώνη, πρόεδρος του τμήματος Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του ΑΠΘ.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου