Η Κρίση της Τουλίπας και η Στρατηγική της Τουρκίας - Ανάλυση

Του Νεόφυτου Ασπριάδη*

Οι Ολλανδικές εκλογές τελείωσαν όμως η διπλωματική κρίση με τη Τουρκία συνεχίζεται αμείωτη. Αυτό δείχνει πως δεν υπάρχουν κρίσεις αλά καρτ για εξυπηρέτηση πολιτικών σκοπιμοτήτων φέρνοντας .. ...στο προσκήνιο βαθύτερα αίτια για τη σύγκρουση. Ακόμα και αν η κρίση αποκλιμακωθεί στο προσεχές διάστημα τα αποτελέσματα της θα συνεχίσουν να υπάρχουν συμβάλλοντας ενεργά στην αποσταθεροποίηση της Ευρώπης.

Ακόμα και αν μια κρίση είναι κατασκευασμένη, μπορεί να προκαλέσει αποτελέσματα τα οποία πιθανότατα να μην μπορούν να ελεγχθούν.
Στη περίπτωση της Τουρκίας με την Ολλανδία η κρίση αυτή δεν ήταν καθόλου τυχαία. Μπορεί ορισμένα ΜΜΕ και ειδικοί να συνδέσαν το χρόνο ξεσπάσματος με τις εκλογικές διαδικασίες των δύο εμπλεκομένων χωρών, ωστόσο, μία κρίση ποτέ δεν ξεσπά αν δεν υπάρχει πρόσφορο έδαφος. Ούτε μπορεί κανείς να ισχυριστεί ότι η Τουρκία είναι ένα εύκολο θύμα για μια καλοστημένη κρίση με τηλεοπτικούς όρους.
Κάθε κίνηση στη διεθνή πολιτική έχει σοβαρές συνέπειες για τα κράτη και η συμπεριφορά τους διαμορφώνει καταστάσεις οι οποίες δύσκολα αλλάζουν.

Η Τουρκία το τελευταίο διάστημα επιδιώκει τη σύγκρουση και τη διαμάχη με όλους τους εξωτερικούς προς αυτή παράγοντες.
Αυτό όμως δεν αποτελεί απαραίτητα μία στρατηγική για να κερδίσει ο Ερντογάν το δημοψήφισμα του Απριλίου.

Παρόλο που η επίκληση εξωτερικών εχθρών μπορεί να επιφέρει εσωτερική συσπείρωση σε ένα κράτος, αυτό δεν μπορεί να γίνεται για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Η εικόνα του εξωτερικού εχθρού χρησιμοποιείται συστηματικά από τον Ερντογάν εδώ και πάρα πολύ καιρό για να δαιμονοποιήσει καταστάσεις ή για να επιτεθεί ρητορικά σε άλλα κράτη της δύσης, για να δημιουργήσει την αίσθηση της εχθρότητας απέναντι στη Τουρκία.
Ειδικά μετά την απόπειρα πραξικοπήματος κατά του Ερντογάν τον περασμένο Ιούλιο, η κυβέρνηση της Τουρκίας φέρεται εντελώς εχθρικά κατά πολλών κρατών της δύσης ακόμα και των ΗΠΑ.
Η ακραία ρητορική κυβερνητικών στελεχών δημιουργεί ένα κλίμα θυματοποίησης της χώρας ενώ ταυτόχρονα επιδιώκεται η ενίσχυση της εικόνας της κυβέρνησης στο εσωτερικό μέσα από αυτή την επιθετική ρητορική. Με αυτόν τον τρόπο η κυβέρνηση καταφέρνει να δείχνει δυνατή και σίγουρη εκπέμποντας μια εικόνα ισχύος για το εσωτερικό της ακροατήριο.

Ταυτόχρονα, με την καλλιέργεια της εικόνας του θύματος, ο Ερντογάν, ποντάρει στη στρατηγική αποποίησης των ευθυνών του για την διεθνή απομόνωση της χώρας του, παρουσιάζοντας τα άλλα κράτη να επιθυμούν την καταστροφή του ίδιου, της κυβέρνησης του και κατά συνέπεια της ίδιας της Τουρκίας. Αυτό ενισχύει τον εθνικισμό στο εσωτερικό και τη δύναμη του Ερντογάν που δεν επιτρέπει τη διατύπωση ψυχραιμότερων απόψεων.

Η κρίση της Ολλανδίας με τη Τουρκία σε συνάρτηση με την άμεση και αυτονόητη συμπαράσταση της Ευρωπαϊκής Ένωσης προς τη πρώτη έδωσε ένα επίσημο τέλος στην ενταξιακή πορεία της Τουρκίας. Στο εσωτερικό της Τουρκίας αυτό θα αποδοθεί ως ευθύνη της ίδιας της Ευρωπαϊκής Ένωσης ενισχύοντας την εικόνα και τη ρητορική του Ερντογάν. Επιπλέον, η δαιμονοποίηση της Ολλανδίας, του πρωθυπουργού της, αλλά και της Γερμανίας από στελέχη της Τουρκικής Κυβέρνησης χρησιμοποιώντας χαρακτηρισμούς όπως «Φασίστες» και «απομεινάρια του ναζισμού», ενώ ταυτόχρονα να υπενθυμίζει τη σφαγή της Σρεμπρένιτσας ("Οι Ολλανδοί δεν μας εξέπληξαν, ξέραμε ήδη την ανηθικότητά τους και τους τρόπους τους. Τους ξέρουμε από το ρόλο τους στη γενοκτονία στη Σρεμπρένιτσα") δείχνει μία προσπάθεια αποδόμησης της εικόνα της χώρας (Ολλανδίας) στα μάτια όχι μόνο της τουρκικής κοινής γνώμης αλλά και της διεθνούς κοινής γνώμης.

Η προσπάθεια αυτή δεν είναι τυχαία και δεν γίνεται με αφορμή τη διπλωματική κρίση μεταξύ των δύο χωρών. Η στρατηγική της τουρκικής κυβέρνησης είναι να δημιουργήσει εικόνες του εχθρού αλλά και να αποδομήσει τις εικόνες των αντιπάλων της στη δύση με στόχο να τις καταστήσει αδύναμες ηθικά απέναντι στη πολιτική του. Με αυτόν τον τρόπο δεν θα μπορούν να εκφράσουν οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις αποδοκιμασίες εναντίων του καθεστώτος που πρόκειται να εγκαθιδρυθεί μετά τις 16 Απριλίου στη Τουρκία.

Η «κρίση της Τουλίπας», όπως ονομάστηκε, αποτέλεσε ίσως την πιο σοβαρή μέχρι τώρα κρίση μεταξύ κράτους της ΕΕ και της Τουρκίας (αν εξαιρέσουμε την Ελλάδα), σε βαθμό που ενεπλάκη άμεσα ολόκληρη θεσμικά η Ευρωπαϊκή Ένωση. Ωστόσο, αυτό το γεγονός δεν θα είναι μεμονωμένο και στο μέλλον η κρίση αυτή θα ενταχθεί σε ένα γενικότερο πλαίσιο σύγκρουσης της Δύσης με την Τουρκία.

Η Τουρκική στρατηγική φαίνεται να ενσωματώνει στοιχεία δαιμονοποίησης και απονομιμοποίησης με στόχο να αποδομήσει την ανθρωπιστική ρητορική της δύσης και κάθε προσπάθεια απονομιμοποίησης του καθεστώτος Ερντογάν. Αυτό το κάνει χρησιμοποιώντας το ίδιο αξιακό σύστημα της Δύσης για να γίνει καλύτερα αντιληπτό στη δυτική κοινή γνώμη. Συνεπώς, αυτή η πρακτική θα έχει ως αποτέλεσμα η δυτική ρητορική να μην έχει κανέναν αντίκτυπο στη Τουρκία, ούτως ώστε κάθε προσπάθεια νουθεσίας της, να εκλαμβάνεται σε όρους σύγκρουσης, τόσο από τη τουρκική κοινή γνώμη στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό, με όποιες ενέργειες αυτό μπορεί να συνεπάγεται.

*Ο Ασπριάδης Νεόφυτος είναι Υποψήφιος Διδάκτορας σε Στρατηγική Επικοινωνία και Διαχείριση Κρίσεων και Σύμβουλος Στρατηγικής Επικοινωνίας.

See more www.onalert.gr