Του Δημήτρη Μπεκιάρη
(RIEAS Αναλυτής)
Κατά τη διάρκεια της ενημέρωσης των κομμάτων στο ελληνικό κοινοβούλιο για τις εξελίξεις στη Λιβύη, ο πρωθυπουργός κ. Γιώργος Παπανδρέου αποκάλυψε την πρόθεση της Τουρκίας να συνδράμει στις επιχειρήσεις εναντίον του καθεστώτος του Καντάφι μέσω του ελέγχου της θαλάσσιας περιοχής ανάμεσα στη Βεγγάζη και στην Κρήτη. Συγκεκριμένα ο κ. Παπανδρέου δήλωσε μεταξύ άλλων στην ελληνική βουλή ότι «Ο πρωθυπουργός της Τουρκίας μιλώντας σε στελέχη του κόμματός του πρόσθεσε ότι η Τουρκία είναι πρόθυμη να αναλάβει την διανομή της ανθρωπιστικής βοήθειας στην Λιβύη, να διαχειριστεί το αεροδρόμιο της Βεγγάζης και να αναπτύξει ναυτικές δυνάμεις, ακούστε, για τον έλεγχο της θαλάσσιας περιοχής μεταξύ Βεγγάζης και Κρήτης».
Λίγο νωρίτερα, το Σάββατο 12 Μαρτίου 2011, μία κορβέτα του τουρκικού πολεμικού ναυτικού παρενόχλησε το ιταλικό ερευνητικό σκάφος OGS EXPLORA, το οποίο πραγματοποιούσε έρευνες για λογαριασμό του Ισραήλ στην θαλάσσια περιοχή νότια του Καστελόριζου. H τουρκική κορβέτα επέδωσε συντεταγμένες με τις οποίες ενημέρωσε το πλήρωμα του ιταλικού ερευνητικού σκάφους ότι βρίσκεται εντός της τουρκικής (!) υφαλοκρηπίδας και στη συνέχεια ζήτησε την απομάκρυνση του ιταλικού σκάφους, προχωρώντας με αυτόν τον τρόπο σε ανοικτή πρόκληση κατά της Ελλάδας.
Αυτή η ενέργεια αποτέλεσε την κορύφωση των ανοικτών προκλήσεων της Άγκυρας, έναντι της Αθήνας. Κατά την πρόσφατη επίσημη επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών της Τουρκίας και εκφραστή του νέο - οθωμανισμού Αχμέτ Νταβούτογλου, ο οποίος λίγο πριν από τις επίσημες επαφές του στην ελληνική πρωτεύουσα δήλωσε σε ελληνική εφημερίδα ότι «Το Καστελόριζο δεν ανήκει στο Αιγαίο, αλλά στη Μεσόγειο Θάλασσα». Εκτός αυτών τις προηγούμενες ημέρες έγινε γνωστό, ότι σε αντίθεση με ότι περιέχει η Σύμβαση για το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, η Τουρκία, μέσω της κρατικής πετρελαϊκής εταιρείας TPAO (Turkiye Petrolleri A.O.) απηύθυνε, μάλιστα, προσκλητήριο σε διεθνείς πετρελαϊκές εταιρείες ώστε να τους παραχωρήσει για έρευνα «πετρελαϊκά οικόπεδα» στην περιοχή ανάμεσα στο Καστελόριζο και την Κύπρο.
Η Τουρκία σε μία συγκυρία ραγδαίων εξελίξεων και ευρύτατων ανακατατάξεων στον βορειο- αφρικανικό γεωγραφικό χώρο, στον αραβικό κόσμο και στην ανατολική λεκάνη της Μεσογείου, εντατικοποιεί τις προκλήσεις της για ένα θέμα το οποίο βρίσκεται στο επίκεντρο των συζητήσεων στην Ελλάδα τους τελευταίους μήνες και αυτό δεν είναι άλλο από τον καθορισμό της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης στο Αιγαίο, ιδιαίτερα σήμερα που οι ενδείξεις για την ύπαρξη πετρελαίου ή άλλων ενεργειακών κοιτασμάτων είναι πιο πολλές από ποτέ. Οι τουρκικές προκλήσεις, κλιμακώνονται σε μία περίοδο που έχει προηγηθεί η στρατηγικού χαρακτήρα προσέγγιση Ισραήλ – Κύπρου – Ελλάδας και λίγο μετά από την συμφωνία ανάμεσα στην Λευκωσία και στο Τελ Αβίβ για τον καθορισμό των δικών τους Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών, έπειτα από την διαπίστωση της ύπαρξης φυσικού αερίου στα κοιτάσματα Λεβιάθαν και Ταμάρ και στο «οικόπεδο 12» στη θαλάσσια περιοχή ανάμεσα στα δύο κράτη.
Οι επιδιώξεις της Τουρκίας
Σε διπλωματικό, οικονομικό και γεωπολιτικό επίπεδο, η Τουρκία έχει θέσεις πλέον τους εξής στόχους, οι οποίοι απορρέουν από τον νεο – οθωμανικό πολιτικό πρόγραμμα, του οποίου εμπνευστής και εκφραστής είναι ο υπουργός Εξωτερικών της γειτονικής χώρας Αχμέτ Νταβούτογλου:
• Την εξέλιξή της σε παγκόσμιο οικονομικό και πολιτικό παράγοντα ή άλλως σε «διεθνής παίκτη»
• Την ενίσχυση της επιρροής της στα εδάφη της πάλαι ποτέ Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, από την βαλκανική χερσόνησο μέχρι την βόρειο Αφρική
• Την ανάδειξή της στην 9η ισχυρότερη οικονομία μέχρι το 2050, όπως έχει εκτιμήσει σχετικά, με βάση μελέτη την οποία συνέταξε, το Stratfor Global Iintelligence.
Η λεκάνη της ανατολικής Μεσογείου, προσλαμβάνει χαρακτηριστικά κορυφαίας στρατηγικής σημασίας χωροταξικού πλαισίου και πεδίου για την ολοκλήρωση των στόχων του νέο – οθωμανικού πολιτικού προγράμματος, το οποίο κυριαρχεί σήμερα στην τουρκική διπλωματία.
Το Καστελόριζο αποτελεί ένα από τα καθοριστικά γεωγραφικά σημεία τα οποία θα προσδιορίσουν τις ανακατατάξεις στην ανατολική Μεσόγειο στο μέλλον. Η Τουρκία επιδιώκει με τρόπο σταθερό και απαρέγκλιτο την εξαίρεσή του από τη συζήτηση για την υφαλοκρηπίδα, γνωρίζοντας ότι αν πετύχει κάτι τέτοιο θα εμποδίσει την επαφή της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης της Ελλάδας με εκείνη της Κύπρου και κατ’ επέκταση με εκείνη του Ισραήλ. Η Τουρκία, σήμερα, έχει πρόσθετους λόγους να ανησυχεί για την πολιτική που ενδεχόμενα θα ακολουθήσει η Ελλάδα στον κρίσιμο τομέα της χάραξης της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης, δεδομένου ότι αν η Ελλάδα προχωρήσει σε μία τέτοια απόφαση, ο ρόλος της Τουρκίας στην ανατολική Μεσόγειο και η πιθανότητα αξιοποίησης των ενεργειακών κοιτασμάτων στο Αιγαίο θα περιοριστούν ή θα ελαχιστοποιηθούν.
Ταυτόχρονα ανησυχία της Άγκυρας για την στρατηγικού χαρακτήρα προσέγγιση της Αθήνας και, κυρίως, της Λευκωσίας με το Τελ Αβίβ, ιδιαίτερα σε μία περίοδο που διαπιστώνεται ρήγμα στις σχέσεις Τουρκίας – Ισραήλ, είναι εξαιρετικά μεγάλη. Η Τουρκία, η οποία επιδιώκει να ενισχύσει, μέσω του μετριοπαθούς πολιτικού Ισλάμ, την επιρροή της στη Μέση Ανατολή και να δημιουργήσει δεσμούς με κράτη και με πολιτικές ηγεσίες, τα οποία αποτελούν παραδοσιακούς εχθρούς του Ισραήλ, όπως για παράδειγμα το Ιράν, η Συρία και ο Λίβανος, ανησυχεί για το φυσικό και σχεδόν νομοτελειακό αντίμετρο της ισραηλινής διπλωματίας, το οποίο δεν είναι άλλο από την απόκτηση στρατηγικού βάθους στη Μεσόγειο και συγκεκριμένα στην γραμμή «Κύπρος – Κρήτη – Μάλτα- Γιβραλτάρ».
Η Άγκυρα επιλέγει την παρούσα συγκυρία για να καταστήσει ακόμη πιο δηλωτικές όχι μόνο τις παράλογες απαιτήσεις της, αλλά και τις βαθύτερες επιδιώξεις της για το ζήτημα του ζωτικού χώρου των συμφερόντων της. Χαρακτηριστικό είναι τμήμα της ομιλίας του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου κατά τη διάρκεια συμποσίου, το οποίο πραγματοποιήθηκε πολύ πρόσφατα στην Κωνσταντινούπολη. Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών δήλωσε ««Το 2023 είναι το 100ο έτος της Δημοκρατίας μας.
Όπως, κατακερματίστηκε σε κομμάτια ένα κράτος που ήταν το πολιτικό κέντρο ενός πανάρχαιου πολιτισμού, διαχωρίστηκαν τα ιδρυτικά στοιχεία αυτού του κράτους, απομακρύνθηκαν ψυχολογικά και ιστορικά το ένα από το άλλο, μέσα στα 12 χρόνια που πέρασαν από το 1911, ξεκινώντας από την Τρίπολη, και μέχρι το 1923, και όπως στο ιστορικό αποτέλεσμα αυτής της απομάκρυνσης, το 1923 γεννήθηκε μια νέα δημοκρατία, ως ένα νέο εθνικό κράτος και με αυτούς που απομείνανε επωμίστηκε τον αγώνα να μεταφέρει στο κόσμο κάποια συγκεκριμένα μηνύματα, έτσι και εμείς τώρα από το 2011 μέχρι το 2023 είμαστε αντιμέτωποι με την ανάγκη να ενοποιήσουμε ξανά αυτά τα διασπασμένα, αποχωρισμένα εθνικά στοιχεία». Επίσης ο Αχμέτ Νταβούτογλου τόνισε ότι «Είμαστε στα πρόθυρα μιας ιστορικής ενοποίησης».
Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών υπήρξε απόλυτα σαφής αναφορικά με τις επιδιώξεις το πρόγραμμα της εξωτερικής πολιτικής της γειτονικής χώρας και εκτίμησε, επί της ουσίας, ότι μέχρι το 2023 στόχος είναι η ενοποίηση των εδαφών της πάλαι ποτέ Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Αυτή η υποθετική ενοποίηση δεν μπορεί παρά να περιλαμβάνει και τον θαλάσσιο χώρο της ανατολικής λεκάνης της Μεσογείου. Ένα από τα χαρακτηριστικότερα παραδείγματα του ιδιαίτερου ενδιαφέροντος που αποκτά για την Τουρκία η ισχύς στη θάλασσα, είναι το γεγονός ότι οι προκλήσεις έναντι της Ελλάδας στο Αιγαίο το τελευταίο χρονικό διάστημα, διαπιστώνονται μέσω κυρίως «αβλαβών διελεύσεων» τουρκικών πλεούμενων σκαφών. Αντίθετα οι παραβιάσεις του εθνικού εναέριου χώρου από τουρκικά μαχητικά αεροσκάφη και οι υπερπτήσεις περιορίζονται.
Πιο εξειδικευμένα, σε ότι έχει να κάνει με το Αιγαίο και τα νησιά του, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών έχει παρουσιάσει τις θέσεις του στο βιβλίο του, το οποίο εκδόθηκε το έτος 2001 με τίτλο «Στρατηγικό βάθος – Η διεθνής θέση της Τουρκίας». Συγκεκριμένα στη σελίδα 171 αναφέρει μεταξύ άλλων: «Σε αντίθεση προς το γεγονός ότι τα νησιά του Αιγαίου Πελάγους είναι φυσική προέκταση της γεωλογικής δομής της χερσονήσου της Ανατολίας, και προς τις γεωπολιτικές αναγκαιότητες που γεννιούνται από την παραπάνω κατάσταση, η πολιτική διανομή έγινε μέσω διεθνών συμφωνιών, υπέρ της Ελλάδας, πράγμα που υποδαυλίζει προβλήματα όπως η υφαλοκρηπίδα, τα χωρικά ύδατα, ο εναέριος χώρος, η γραμμή FIR, οι περιοχές διοίκησης και ελέγχου και η στρατιωτικοποίηση των νησιών». Η συγκεκριμένη αντίληψη, η οποία αποτελεί τη βάση για την βαθύτερη αντίληψη του Αχμέτ Νταβούτογλου ή αλλιώς του «Κίσινγκερ», όπως οι Αμερικανοί τον αποκάλεσαν, της τουρκικής διπλωματίας είναι εμπνευσμένη από τη θέση, την οποία το 1973 είχε διατυπώσει ο τότε Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Γιόζεφ Λουνς ότι κάποια από τα νησιά, τα οποία βρίσκονται απέναντι από τις ακτές της Τουρκίας αποτελούν προέκταση της Τουρκίας. Λίγο μετά ακολούθησε η εισβολή των τουρκικών στρατευμάτων στην Κύπρο, το 1974.
Η Τουρκία και οι ΑΟΖ
Το 2008 είχε αποκαλυφθεί ότι η τουρκική κρατική ενεργειακή εταιρεία TPAO (η οποία βρίσκεται προ των πυλών της ιδιωτικοποίησης) είχε αναλάβει τη διεξαγωγή ενεργειακών ερευνών σε τέσσερις περιοχές, οι οποίες εντοπίζονταν από το Καστελόριζο μέχρι το Λιβυκό πέλαγος. Την ίδια περίοδο πραγματοποιήθηκε η έξοδος, για άλλη μια φορά μετά τις δεκαετίες του 1970 και του 1980, τουρκικών ερευνητικών σκαφών στο Αιγαίο πέλαγος, όπως για παράδειγμα του Πίρι Ρέις και του νορβηγικού Malene Ostervold. Τα τουρκικά σχέδια για ενεργειακές έρευνες στο Αιγαίο περιελάμβαναν περιοχές, οι οποίες κατά 80% ανήκαν στην περιοχή που η Ελλάδα θα έπρεπε εδώ και πολύ καιρό να έχει ορίσει ως ελληνική Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη. Την ίδια στιγμή, η Τουρκία επεξεργαζόταν τα σχέδια της για διεξαγωγή ερευνών στη θαλάσσια περιοχή βόρεια της Κύπρου, αποστέλλοντας, με σαφήνεια, τα μηνύματά της προς κάθε κατεύθυνση.
Αντικειμενικός σκοπός της Τουρκίας στο Αιγαίο είναι το «γκριζάρισμα» περιοχών στις οποίες ενδεχόμενα εντοπίζονται κοιτάσματα πετρελαίου ή ακόμη και φυσικού αερίου.
Το Αύγουστο του 2009, η Τουρκία προχώρησε ένα βήμα ακόμη στις προκλήσεις της επιχειρώντας να προκαλέσει τεχνητή κρίση στη νήσο Ρω. Τούρκοι δημοσιογράφοι, είχαν επιχειρήσει να προσεγγίσουν τη Ρω, λίγο μετά την αποκάλυψη στην Ελλάδα, ότι σε διάφορα σημεία του Αιγαίου είχαν αναπτυχθεί περισσότεροι από 1000 καταδρομείς του ελληνικού στρατού. Το επεισόδιο εκείνο, το οποίο είχε προκαλέσει εξαιρετικά μεγάλη κινητικότητα στα υπουργεία Εξωτερικών τόσο της Ελλάδας, όσο και της Τουρκίας, όπως ήταν λογικό είχε επαναφέρει στη μνήμη όλων τα γεγονότα των Ιμίων το 1996. Όμως, εκείνη η μίνι- κρίση δεν είναι ανεξάρτητη από το διεθνές ενδιαφέρον που εκδηλώνεται τα τελευταία χρόνια για τα κοιτάσματα φυσικού αερίου και πετρελαίου στην ανατολική λεκάνη της Μεσογείου.
Τον Αύγουστο του 2009, ακριβώς την περίοδο της μίνι – κρίσης στη νήσο Ρω είχε εκδηλωθεί εξαιρετικά μεγάλο ενδιαφέρον από πολυεθνικές πετρελαϊκές εταιρείες, αμερικανικών, βρετανικών και άλλων συμφερόντων για τη διεξαγωγή ερευνών σε κοιτάσματα φυσικού αερίου και πετρελαίου στην ανατολική Μεσόγειο, αλλά και για την εκμετάλλευση των ενεργειακών αποθεμάτων στην ευρύτερη περιοχή. Αποδέκτες αυτού του ενδιαφέροντος είχαν γίνει τόσο η τότε ελληνική, όσο και η κυπριακή κυβέρνηση. Η εμπλοκή ξένων πολυεθνικών κολοσσών στην περιοχή, είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα αποτελούσε σοβαρό εμπόδιο για τα σχέδια της Τουρκίας, αλλά και για περεταίρω κλιμάκωση των προκλήσεών της έναντι της Ελλάδας, δεδομένου ότι θα έβρισκε απέναντί της εκτός από την ελληνική διπλωματία και τα πανίσχυρα πολυεθνικά συμφέροντα. Με λίγα λόγια οι πολυεθνικοί κολοσσοί δεν θα ήταν διατεθειμένοι να διαπραγματευτούν τα συμφέροντά τους, ανεχόμενοι τις προκλήσεις της Άγκυρας και έτσι η Τουρκία, με τη πολιτική απόφαση τόσο του πρωθυπουργού Ταγίπ Ερντογάν, όσο και του υπουργού Εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου αποφάσισε να πραγματοποιήσει επίδειξη ισχύος, η οποία κλιμακώνεται σε βάθος χρόνου.
Τον Νοέμβριο του 2010, ωστόσο, η Τουρκία προχώρησε ένα βήμα παραπάνω, αφού ο υπουργός Επικρατείας της Τουρκίας Εγκεμέν Μπαγίς πραγματοποίησε διαδοχικές δηλώσεις – προτάσεις για συνεκμετάλλευση και κατ’ επέκταση για συνδιαχείριση στο Αιγαίο. Την ίδια περίπου χρονική περίοδο, ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Αχμέτ Νταβούτογλου, αποκάλυψε ότι η Ελλάδα και η Τουρκία «πραγματοποιούν από κοινού business στο Αιγαίο», προκαλώντας αμηχανία στην ελληνική κυβέρνηση, η οποία, ωστόσο, διέψευσε τα όσα ανέφερε ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών.
Η στάση της Ελλάδας
Η κυριαρχία στην ανατολική λεκάνη της Μεσογείου αποτελεί τμήμα του νεο – οθωμανικού πολιτικού προγράμματος. Η ενεργειακή σύμπραξη Ισραήλ – Κύπρου, τείνει να ανατρέψει τους ευσεβείς πόθους της Άγκυρας, η οποία στο παρασκήνιο κινητοποιεί πολιτικούς παράγοντες και κράτη στην περιοχή, όπως για παράδειγμα ο Λίβανος, ώστε να αποφευχθεί ο αποκλεισμός της από τις ενεργειακές προοπτικές της περιοχής. Για παράδειγμα, ο Λίβανος εμφανώς καθοδηγούμενος από την Άγκυρα αντέδρασε έντονα στη συμφωνία Ισραήλ – Κύπρου για τον καθορισμό Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης. Σε αντίθεση με την Ελλάδα, η Κύπρος κατοχύρωσε τις δικές της Αποκλειστικές Οικονομικές Ζώνες με σχετικό νόμο, ο οποίος ψηφίστηκε το 2004.
Αντίθετα με την πολιτική βούληση που έχουν δείξει οι κυπριακές κυβερνήσεις τα τελευταία χρόνια στο θέμα των Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών, σοβαρά ερωτήματα προκαλούν η ατολμία της Αθήνας στον τομέα της χάραξης εθνικά ωφέλιμης ενεργειακής πολιτικής, οι νωχελικές αντιδράσεις απέναντι στις συνεχείς προκλήσεις της Άγκυρας και η πλήρης αδράνεια σε ότι έχει να κάνει με την χάραξη Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης στο Αιγαίο, η οποία θα αποτελέσει την αφετηρία για την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων, οι οποίοι θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι βρίσκονται στην περιοχή. Ταυτόχρονα σοβαρά ερωτήματα προκαλεί η άρνηση της Ελλάδας να ανταποκριθεί στο προσκλητήριο που απευθύνουν τόσο η Λευκωσία, όσο και το Ισραήλ για στρατηγικού χαρακτήρα συνεργασία, στη βάση του καθορισμού των Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών και ευρύτερων συμπράξεων. Μάλιστα το Ισραήλ επεξεργάζεται σχέδιο κατασκευής αγωγού μεταφοράς φυσικού αερίου από τα δικά του κοιτάσματα, το οποίο θα μεταφέρεται στην Ευρώπη έχοντας με διαμετακομιστικό κέντρο την Ελλάδα.
Στην πραγματικότητα η στάση της Ελλάδας υπαγορεύεται από εγχώρια επιχειρηματικά συμφέροντα, τα οποία εξαιτίας των επενδύσεων που έχουν πραγματοποιήσει στη γειτονική χώρα, έχουν εκφράσει τους φόβους τους στην ελληνική πολιτική ηγεσία, αναφορικά με το ενδεχόμενο της διάρρηξης των ελληνο – τουρκικών σχέσεων, το οποίο μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τα επενδυτικά τους σχέδια.
Προς το παρόν η ελληνική κυβέρνηση – όπως έπραξαν και οι προηγούμενες- απορρίπτει το ενδεχόμενο να ορίσουν Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη στο Αιγαίο, στρέφοντας το ενδιαφέρον της στα κοιτάσματα πετρελαίου, τα οποία εντοπίζονται στο Ιόνιο πέλαγος και στον ευρύτερο γεωγραφικό χώρο της Δυτικής Ελλάδας. Όπως αναφέρουν καλά πληροφορημένες διπλωματικές πηγές σε ιδιωτικές συζητήσεις «Ο πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου δεν πρόκειται να αποφασίσει τον καθορισμό της ελληνικής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης στο Αιγαίο, διότι δεν θέλει να συγκρουστεί με την Τουρκία, ακόμη και αν το επιβάλλει το εθνικό συμφέρον και οι δυνατότητες να δημιουργηθούν νέα συμμαχικά πλέγματα στην ανατολική Μεσόγειο».
Η σημερινή ελληνική κυβέρνηση, αν και αρχικά φάνηκε διατεθειμένη να αναβαθμίσει τη γεωστρατηγική και γεωπολιτική της θέση στην ανατολική Μεσόγειο, ξεκινώντας την στρατηγικού χαρακτήρα προσέγγιση με το Ισραήλ, εν τούτοις δεν έδωσε, με τολμηρές κινήσεις, συνέχεια στην προσπάθεια, η οποία ξεκίνησε το καλοκαίρι του 2010, όταν ο Έλληνας πρωθυπουργός κ. Γιώργος Παπαναδρέου και ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπέντζαμιν Νετανιάχου, πραγματοποίησαν επίσημες επισκέψεις σε Τελ Αβίβ και Αθήνα αντίστοιχα.
Η Ελλάδα θα πρέπει να επανεξετάσει συνολικά τον ρόλο, τον οποίο θέλει να διαδραματίσει στην ανατολική Μεσόγειο. Η προηγούμενη κυβέρνηση, δηλαδή η κυβέρνηση Καραμανλή, είχε φτάσει πολύ κοντά στο να συνάψει συμφωνία για τον καθορισμό Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης με την Αίγυπτο. Ωστόσο στη συνέχεια η Αιγυπτιακή πλευρά, ενημέρωσε ότι είχε ξεκινήσει συζητήσεις με την Τουρκία για το ίδιο θέμα, αποκαλύπτοντας με αυτόν τον τρόπο της διαχρονικές αδυναμίες της ελληνικής διπλωματίας. Ο ρόλος της Αιγύπτου είναι ιδιαίτερα σημαντικός και η Ελλάδα, τώρα που συντελείται η πολιτική αλλαγή στην εν λόγω βορειο – αφρικανική χώρα θα πρέπει να προλάβει τις εξελίξεις, να παρακολουθήσει στενά την πολιτική αλλαγή και να δηλώσει «παρούσα».
Η Τουρκία επιδιώκει η δική της Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη να εφάπτεται με εκείνη της Αιγύπτου, ενδεχόμενο το οποίο θα αποκλείσει την επαφή ελληνικής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης με την κυπριακή, άρα και την πιθανότητα να δημιουργηθεί ένας επί της ουσίας, ενιαίος στρατηγικής σημασίας θαλάσσιος χώρος ανάμεσα στην Ελλάδα, την Κύπρο και το Ισραήλ. «Αγκάθι» για τα τουρκικά σχέδια είναι το Καστελόριζο.
Η Ελλάδα, θα έπρεπε να έχει πραγματοποιήσει τολμηρές κινήσεις, όπως ακριβώς έπραξαν οι κυβερνήσεις της Κύπρου, τα τελευταία χρόνια. Η Κύπρος συμφώνησε για τον καθορισμό των Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών με την Αίγυπτο, με τον Λίβανο και κυρίως με τον Ισραήλ, παρά τις απειλές της Τουρκίας ακόμη και για τη διεξαγωγή πολέμου. Σήμερα καλά ενημερωμένοι διπλωματικοί κύκλοι επισημαίνουν ότι στην παρούσα χρονική συγκυρία των ριζικών ανακατατάξεων τόσο στο βορειο – αφρικανικό γεωγραφικό τόξο, όσο στη Μέση Ανατολή και ευρύτερα στην ανατολική Μεσόγειο είναι η ευκαιρία η ελληνική διπλωματία να δείξει την απαιτούμενη τόλμη και να προχωρήσει στον ορισμό της ελληνικής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης.
Μάλιστα το ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό διαθέτει τους χάρτες, οι οποίοι περιέχουν τα όρια τόσο της ελληνικής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης στο Αιγαίο, όσο και της ελληνικής υφαλοκρηπίδας και εκείνο το οποίο θα πρέπει, ως πρώτο βήμα, να πράξει η ελληνική κυβέρνηση, είναι να υποβάλλει αυτούς τους χάρτες στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών. http://www.rieas.gr
-->
Αναρτήθηκε από Ακρίτας στις 3/31/2011 01:51:00 μμ
Ετικέτες Ελλάδα., Ελληνική Εξωτερική Πολιτική
Δημοσιεύθηκε στο http://infognomonpolitics.blogspot.com
(RIEAS Αναλυτής)
Κατά τη διάρκεια της ενημέρωσης των κομμάτων στο ελληνικό κοινοβούλιο για τις εξελίξεις στη Λιβύη, ο πρωθυπουργός κ. Γιώργος Παπανδρέου αποκάλυψε την πρόθεση της Τουρκίας να συνδράμει στις επιχειρήσεις εναντίον του καθεστώτος του Καντάφι μέσω του ελέγχου της θαλάσσιας περιοχής ανάμεσα στη Βεγγάζη και στην Κρήτη. Συγκεκριμένα ο κ. Παπανδρέου δήλωσε μεταξύ άλλων στην ελληνική βουλή ότι «Ο πρωθυπουργός της Τουρκίας μιλώντας σε στελέχη του κόμματός του πρόσθεσε ότι η Τουρκία είναι πρόθυμη να αναλάβει την διανομή της ανθρωπιστικής βοήθειας στην Λιβύη, να διαχειριστεί το αεροδρόμιο της Βεγγάζης και να αναπτύξει ναυτικές δυνάμεις, ακούστε, για τον έλεγχο της θαλάσσιας περιοχής μεταξύ Βεγγάζης και Κρήτης».
Λίγο νωρίτερα, το Σάββατο 12 Μαρτίου 2011, μία κορβέτα του τουρκικού πολεμικού ναυτικού παρενόχλησε το ιταλικό ερευνητικό σκάφος OGS EXPLORA, το οποίο πραγματοποιούσε έρευνες για λογαριασμό του Ισραήλ στην θαλάσσια περιοχή νότια του Καστελόριζου. H τουρκική κορβέτα επέδωσε συντεταγμένες με τις οποίες ενημέρωσε το πλήρωμα του ιταλικού ερευνητικού σκάφους ότι βρίσκεται εντός της τουρκικής (!) υφαλοκρηπίδας και στη συνέχεια ζήτησε την απομάκρυνση του ιταλικού σκάφους, προχωρώντας με αυτόν τον τρόπο σε ανοικτή πρόκληση κατά της Ελλάδας.
Αυτή η ενέργεια αποτέλεσε την κορύφωση των ανοικτών προκλήσεων της Άγκυρας, έναντι της Αθήνας. Κατά την πρόσφατη επίσημη επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών της Τουρκίας και εκφραστή του νέο - οθωμανισμού Αχμέτ Νταβούτογλου, ο οποίος λίγο πριν από τις επίσημες επαφές του στην ελληνική πρωτεύουσα δήλωσε σε ελληνική εφημερίδα ότι «Το Καστελόριζο δεν ανήκει στο Αιγαίο, αλλά στη Μεσόγειο Θάλασσα». Εκτός αυτών τις προηγούμενες ημέρες έγινε γνωστό, ότι σε αντίθεση με ότι περιέχει η Σύμβαση για το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, η Τουρκία, μέσω της κρατικής πετρελαϊκής εταιρείας TPAO (Turkiye Petrolleri A.O.) απηύθυνε, μάλιστα, προσκλητήριο σε διεθνείς πετρελαϊκές εταιρείες ώστε να τους παραχωρήσει για έρευνα «πετρελαϊκά οικόπεδα» στην περιοχή ανάμεσα στο Καστελόριζο και την Κύπρο.
Η Τουρκία σε μία συγκυρία ραγδαίων εξελίξεων και ευρύτατων ανακατατάξεων στον βορειο- αφρικανικό γεωγραφικό χώρο, στον αραβικό κόσμο και στην ανατολική λεκάνη της Μεσογείου, εντατικοποιεί τις προκλήσεις της για ένα θέμα το οποίο βρίσκεται στο επίκεντρο των συζητήσεων στην Ελλάδα τους τελευταίους μήνες και αυτό δεν είναι άλλο από τον καθορισμό της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης στο Αιγαίο, ιδιαίτερα σήμερα που οι ενδείξεις για την ύπαρξη πετρελαίου ή άλλων ενεργειακών κοιτασμάτων είναι πιο πολλές από ποτέ. Οι τουρκικές προκλήσεις, κλιμακώνονται σε μία περίοδο που έχει προηγηθεί η στρατηγικού χαρακτήρα προσέγγιση Ισραήλ – Κύπρου – Ελλάδας και λίγο μετά από την συμφωνία ανάμεσα στην Λευκωσία και στο Τελ Αβίβ για τον καθορισμό των δικών τους Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών, έπειτα από την διαπίστωση της ύπαρξης φυσικού αερίου στα κοιτάσματα Λεβιάθαν και Ταμάρ και στο «οικόπεδο 12» στη θαλάσσια περιοχή ανάμεσα στα δύο κράτη.
Οι επιδιώξεις της Τουρκίας
Σε διπλωματικό, οικονομικό και γεωπολιτικό επίπεδο, η Τουρκία έχει θέσεις πλέον τους εξής στόχους, οι οποίοι απορρέουν από τον νεο – οθωμανικό πολιτικό πρόγραμμα, του οποίου εμπνευστής και εκφραστής είναι ο υπουργός Εξωτερικών της γειτονικής χώρας Αχμέτ Νταβούτογλου:
• Την εξέλιξή της σε παγκόσμιο οικονομικό και πολιτικό παράγοντα ή άλλως σε «διεθνής παίκτη»
• Την ενίσχυση της επιρροής της στα εδάφη της πάλαι ποτέ Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, από την βαλκανική χερσόνησο μέχρι την βόρειο Αφρική
• Την ανάδειξή της στην 9η ισχυρότερη οικονομία μέχρι το 2050, όπως έχει εκτιμήσει σχετικά, με βάση μελέτη την οποία συνέταξε, το Stratfor Global Iintelligence.
Η λεκάνη της ανατολικής Μεσογείου, προσλαμβάνει χαρακτηριστικά κορυφαίας στρατηγικής σημασίας χωροταξικού πλαισίου και πεδίου για την ολοκλήρωση των στόχων του νέο – οθωμανικού πολιτικού προγράμματος, το οποίο κυριαρχεί σήμερα στην τουρκική διπλωματία.
Το Καστελόριζο αποτελεί ένα από τα καθοριστικά γεωγραφικά σημεία τα οποία θα προσδιορίσουν τις ανακατατάξεις στην ανατολική Μεσόγειο στο μέλλον. Η Τουρκία επιδιώκει με τρόπο σταθερό και απαρέγκλιτο την εξαίρεσή του από τη συζήτηση για την υφαλοκρηπίδα, γνωρίζοντας ότι αν πετύχει κάτι τέτοιο θα εμποδίσει την επαφή της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης της Ελλάδας με εκείνη της Κύπρου και κατ’ επέκταση με εκείνη του Ισραήλ. Η Τουρκία, σήμερα, έχει πρόσθετους λόγους να ανησυχεί για την πολιτική που ενδεχόμενα θα ακολουθήσει η Ελλάδα στον κρίσιμο τομέα της χάραξης της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης, δεδομένου ότι αν η Ελλάδα προχωρήσει σε μία τέτοια απόφαση, ο ρόλος της Τουρκίας στην ανατολική Μεσόγειο και η πιθανότητα αξιοποίησης των ενεργειακών κοιτασμάτων στο Αιγαίο θα περιοριστούν ή θα ελαχιστοποιηθούν.
Ταυτόχρονα ανησυχία της Άγκυρας για την στρατηγικού χαρακτήρα προσέγγιση της Αθήνας και, κυρίως, της Λευκωσίας με το Τελ Αβίβ, ιδιαίτερα σε μία περίοδο που διαπιστώνεται ρήγμα στις σχέσεις Τουρκίας – Ισραήλ, είναι εξαιρετικά μεγάλη. Η Τουρκία, η οποία επιδιώκει να ενισχύσει, μέσω του μετριοπαθούς πολιτικού Ισλάμ, την επιρροή της στη Μέση Ανατολή και να δημιουργήσει δεσμούς με κράτη και με πολιτικές ηγεσίες, τα οποία αποτελούν παραδοσιακούς εχθρούς του Ισραήλ, όπως για παράδειγμα το Ιράν, η Συρία και ο Λίβανος, ανησυχεί για το φυσικό και σχεδόν νομοτελειακό αντίμετρο της ισραηλινής διπλωματίας, το οποίο δεν είναι άλλο από την απόκτηση στρατηγικού βάθους στη Μεσόγειο και συγκεκριμένα στην γραμμή «Κύπρος – Κρήτη – Μάλτα- Γιβραλτάρ».
Η Άγκυρα επιλέγει την παρούσα συγκυρία για να καταστήσει ακόμη πιο δηλωτικές όχι μόνο τις παράλογες απαιτήσεις της, αλλά και τις βαθύτερες επιδιώξεις της για το ζήτημα του ζωτικού χώρου των συμφερόντων της. Χαρακτηριστικό είναι τμήμα της ομιλίας του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου κατά τη διάρκεια συμποσίου, το οποίο πραγματοποιήθηκε πολύ πρόσφατα στην Κωνσταντινούπολη. Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών δήλωσε ««Το 2023 είναι το 100ο έτος της Δημοκρατίας μας.
Όπως, κατακερματίστηκε σε κομμάτια ένα κράτος που ήταν το πολιτικό κέντρο ενός πανάρχαιου πολιτισμού, διαχωρίστηκαν τα ιδρυτικά στοιχεία αυτού του κράτους, απομακρύνθηκαν ψυχολογικά και ιστορικά το ένα από το άλλο, μέσα στα 12 χρόνια που πέρασαν από το 1911, ξεκινώντας από την Τρίπολη, και μέχρι το 1923, και όπως στο ιστορικό αποτέλεσμα αυτής της απομάκρυνσης, το 1923 γεννήθηκε μια νέα δημοκρατία, ως ένα νέο εθνικό κράτος και με αυτούς που απομείνανε επωμίστηκε τον αγώνα να μεταφέρει στο κόσμο κάποια συγκεκριμένα μηνύματα, έτσι και εμείς τώρα από το 2011 μέχρι το 2023 είμαστε αντιμέτωποι με την ανάγκη να ενοποιήσουμε ξανά αυτά τα διασπασμένα, αποχωρισμένα εθνικά στοιχεία». Επίσης ο Αχμέτ Νταβούτογλου τόνισε ότι «Είμαστε στα πρόθυρα μιας ιστορικής ενοποίησης».
Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών υπήρξε απόλυτα σαφής αναφορικά με τις επιδιώξεις το πρόγραμμα της εξωτερικής πολιτικής της γειτονικής χώρας και εκτίμησε, επί της ουσίας, ότι μέχρι το 2023 στόχος είναι η ενοποίηση των εδαφών της πάλαι ποτέ Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Αυτή η υποθετική ενοποίηση δεν μπορεί παρά να περιλαμβάνει και τον θαλάσσιο χώρο της ανατολικής λεκάνης της Μεσογείου. Ένα από τα χαρακτηριστικότερα παραδείγματα του ιδιαίτερου ενδιαφέροντος που αποκτά για την Τουρκία η ισχύς στη θάλασσα, είναι το γεγονός ότι οι προκλήσεις έναντι της Ελλάδας στο Αιγαίο το τελευταίο χρονικό διάστημα, διαπιστώνονται μέσω κυρίως «αβλαβών διελεύσεων» τουρκικών πλεούμενων σκαφών. Αντίθετα οι παραβιάσεις του εθνικού εναέριου χώρου από τουρκικά μαχητικά αεροσκάφη και οι υπερπτήσεις περιορίζονται.
Πιο εξειδικευμένα, σε ότι έχει να κάνει με το Αιγαίο και τα νησιά του, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών έχει παρουσιάσει τις θέσεις του στο βιβλίο του, το οποίο εκδόθηκε το έτος 2001 με τίτλο «Στρατηγικό βάθος – Η διεθνής θέση της Τουρκίας». Συγκεκριμένα στη σελίδα 171 αναφέρει μεταξύ άλλων: «Σε αντίθεση προς το γεγονός ότι τα νησιά του Αιγαίου Πελάγους είναι φυσική προέκταση της γεωλογικής δομής της χερσονήσου της Ανατολίας, και προς τις γεωπολιτικές αναγκαιότητες που γεννιούνται από την παραπάνω κατάσταση, η πολιτική διανομή έγινε μέσω διεθνών συμφωνιών, υπέρ της Ελλάδας, πράγμα που υποδαυλίζει προβλήματα όπως η υφαλοκρηπίδα, τα χωρικά ύδατα, ο εναέριος χώρος, η γραμμή FIR, οι περιοχές διοίκησης και ελέγχου και η στρατιωτικοποίηση των νησιών». Η συγκεκριμένη αντίληψη, η οποία αποτελεί τη βάση για την βαθύτερη αντίληψη του Αχμέτ Νταβούτογλου ή αλλιώς του «Κίσινγκερ», όπως οι Αμερικανοί τον αποκάλεσαν, της τουρκικής διπλωματίας είναι εμπνευσμένη από τη θέση, την οποία το 1973 είχε διατυπώσει ο τότε Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Γιόζεφ Λουνς ότι κάποια από τα νησιά, τα οποία βρίσκονται απέναντι από τις ακτές της Τουρκίας αποτελούν προέκταση της Τουρκίας. Λίγο μετά ακολούθησε η εισβολή των τουρκικών στρατευμάτων στην Κύπρο, το 1974.
Η Τουρκία και οι ΑΟΖ
Το 2008 είχε αποκαλυφθεί ότι η τουρκική κρατική ενεργειακή εταιρεία TPAO (η οποία βρίσκεται προ των πυλών της ιδιωτικοποίησης) είχε αναλάβει τη διεξαγωγή ενεργειακών ερευνών σε τέσσερις περιοχές, οι οποίες εντοπίζονταν από το Καστελόριζο μέχρι το Λιβυκό πέλαγος. Την ίδια περίοδο πραγματοποιήθηκε η έξοδος, για άλλη μια φορά μετά τις δεκαετίες του 1970 και του 1980, τουρκικών ερευνητικών σκαφών στο Αιγαίο πέλαγος, όπως για παράδειγμα του Πίρι Ρέις και του νορβηγικού Malene Ostervold. Τα τουρκικά σχέδια για ενεργειακές έρευνες στο Αιγαίο περιελάμβαναν περιοχές, οι οποίες κατά 80% ανήκαν στην περιοχή που η Ελλάδα θα έπρεπε εδώ και πολύ καιρό να έχει ορίσει ως ελληνική Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη. Την ίδια στιγμή, η Τουρκία επεξεργαζόταν τα σχέδια της για διεξαγωγή ερευνών στη θαλάσσια περιοχή βόρεια της Κύπρου, αποστέλλοντας, με σαφήνεια, τα μηνύματά της προς κάθε κατεύθυνση.
Αντικειμενικός σκοπός της Τουρκίας στο Αιγαίο είναι το «γκριζάρισμα» περιοχών στις οποίες ενδεχόμενα εντοπίζονται κοιτάσματα πετρελαίου ή ακόμη και φυσικού αερίου.
Το Αύγουστο του 2009, η Τουρκία προχώρησε ένα βήμα ακόμη στις προκλήσεις της επιχειρώντας να προκαλέσει τεχνητή κρίση στη νήσο Ρω. Τούρκοι δημοσιογράφοι, είχαν επιχειρήσει να προσεγγίσουν τη Ρω, λίγο μετά την αποκάλυψη στην Ελλάδα, ότι σε διάφορα σημεία του Αιγαίου είχαν αναπτυχθεί περισσότεροι από 1000 καταδρομείς του ελληνικού στρατού. Το επεισόδιο εκείνο, το οποίο είχε προκαλέσει εξαιρετικά μεγάλη κινητικότητα στα υπουργεία Εξωτερικών τόσο της Ελλάδας, όσο και της Τουρκίας, όπως ήταν λογικό είχε επαναφέρει στη μνήμη όλων τα γεγονότα των Ιμίων το 1996. Όμως, εκείνη η μίνι- κρίση δεν είναι ανεξάρτητη από το διεθνές ενδιαφέρον που εκδηλώνεται τα τελευταία χρόνια για τα κοιτάσματα φυσικού αερίου και πετρελαίου στην ανατολική λεκάνη της Μεσογείου.
Τον Αύγουστο του 2009, ακριβώς την περίοδο της μίνι – κρίσης στη νήσο Ρω είχε εκδηλωθεί εξαιρετικά μεγάλο ενδιαφέρον από πολυεθνικές πετρελαϊκές εταιρείες, αμερικανικών, βρετανικών και άλλων συμφερόντων για τη διεξαγωγή ερευνών σε κοιτάσματα φυσικού αερίου και πετρελαίου στην ανατολική Μεσόγειο, αλλά και για την εκμετάλλευση των ενεργειακών αποθεμάτων στην ευρύτερη περιοχή. Αποδέκτες αυτού του ενδιαφέροντος είχαν γίνει τόσο η τότε ελληνική, όσο και η κυπριακή κυβέρνηση. Η εμπλοκή ξένων πολυεθνικών κολοσσών στην περιοχή, είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα αποτελούσε σοβαρό εμπόδιο για τα σχέδια της Τουρκίας, αλλά και για περεταίρω κλιμάκωση των προκλήσεών της έναντι της Ελλάδας, δεδομένου ότι θα έβρισκε απέναντί της εκτός από την ελληνική διπλωματία και τα πανίσχυρα πολυεθνικά συμφέροντα. Με λίγα λόγια οι πολυεθνικοί κολοσσοί δεν θα ήταν διατεθειμένοι να διαπραγματευτούν τα συμφέροντά τους, ανεχόμενοι τις προκλήσεις της Άγκυρας και έτσι η Τουρκία, με τη πολιτική απόφαση τόσο του πρωθυπουργού Ταγίπ Ερντογάν, όσο και του υπουργού Εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου αποφάσισε να πραγματοποιήσει επίδειξη ισχύος, η οποία κλιμακώνεται σε βάθος χρόνου.
Τον Νοέμβριο του 2010, ωστόσο, η Τουρκία προχώρησε ένα βήμα παραπάνω, αφού ο υπουργός Επικρατείας της Τουρκίας Εγκεμέν Μπαγίς πραγματοποίησε διαδοχικές δηλώσεις – προτάσεις για συνεκμετάλλευση και κατ’ επέκταση για συνδιαχείριση στο Αιγαίο. Την ίδια περίπου χρονική περίοδο, ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Αχμέτ Νταβούτογλου, αποκάλυψε ότι η Ελλάδα και η Τουρκία «πραγματοποιούν από κοινού business στο Αιγαίο», προκαλώντας αμηχανία στην ελληνική κυβέρνηση, η οποία, ωστόσο, διέψευσε τα όσα ανέφερε ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών.
Η στάση της Ελλάδας
Η κυριαρχία στην ανατολική λεκάνη της Μεσογείου αποτελεί τμήμα του νεο – οθωμανικού πολιτικού προγράμματος. Η ενεργειακή σύμπραξη Ισραήλ – Κύπρου, τείνει να ανατρέψει τους ευσεβείς πόθους της Άγκυρας, η οποία στο παρασκήνιο κινητοποιεί πολιτικούς παράγοντες και κράτη στην περιοχή, όπως για παράδειγμα ο Λίβανος, ώστε να αποφευχθεί ο αποκλεισμός της από τις ενεργειακές προοπτικές της περιοχής. Για παράδειγμα, ο Λίβανος εμφανώς καθοδηγούμενος από την Άγκυρα αντέδρασε έντονα στη συμφωνία Ισραήλ – Κύπρου για τον καθορισμό Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης. Σε αντίθεση με την Ελλάδα, η Κύπρος κατοχύρωσε τις δικές της Αποκλειστικές Οικονομικές Ζώνες με σχετικό νόμο, ο οποίος ψηφίστηκε το 2004.
Αντίθετα με την πολιτική βούληση που έχουν δείξει οι κυπριακές κυβερνήσεις τα τελευταία χρόνια στο θέμα των Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών, σοβαρά ερωτήματα προκαλούν η ατολμία της Αθήνας στον τομέα της χάραξης εθνικά ωφέλιμης ενεργειακής πολιτικής, οι νωχελικές αντιδράσεις απέναντι στις συνεχείς προκλήσεις της Άγκυρας και η πλήρης αδράνεια σε ότι έχει να κάνει με την χάραξη Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης στο Αιγαίο, η οποία θα αποτελέσει την αφετηρία για την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων, οι οποίοι θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι βρίσκονται στην περιοχή. Ταυτόχρονα σοβαρά ερωτήματα προκαλεί η άρνηση της Ελλάδας να ανταποκριθεί στο προσκλητήριο που απευθύνουν τόσο η Λευκωσία, όσο και το Ισραήλ για στρατηγικού χαρακτήρα συνεργασία, στη βάση του καθορισμού των Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών και ευρύτερων συμπράξεων. Μάλιστα το Ισραήλ επεξεργάζεται σχέδιο κατασκευής αγωγού μεταφοράς φυσικού αερίου από τα δικά του κοιτάσματα, το οποίο θα μεταφέρεται στην Ευρώπη έχοντας με διαμετακομιστικό κέντρο την Ελλάδα.
Στην πραγματικότητα η στάση της Ελλάδας υπαγορεύεται από εγχώρια επιχειρηματικά συμφέροντα, τα οποία εξαιτίας των επενδύσεων που έχουν πραγματοποιήσει στη γειτονική χώρα, έχουν εκφράσει τους φόβους τους στην ελληνική πολιτική ηγεσία, αναφορικά με το ενδεχόμενο της διάρρηξης των ελληνο – τουρκικών σχέσεων, το οποίο μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τα επενδυτικά τους σχέδια.
Προς το παρόν η ελληνική κυβέρνηση – όπως έπραξαν και οι προηγούμενες- απορρίπτει το ενδεχόμενο να ορίσουν Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη στο Αιγαίο, στρέφοντας το ενδιαφέρον της στα κοιτάσματα πετρελαίου, τα οποία εντοπίζονται στο Ιόνιο πέλαγος και στον ευρύτερο γεωγραφικό χώρο της Δυτικής Ελλάδας. Όπως αναφέρουν καλά πληροφορημένες διπλωματικές πηγές σε ιδιωτικές συζητήσεις «Ο πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου δεν πρόκειται να αποφασίσει τον καθορισμό της ελληνικής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης στο Αιγαίο, διότι δεν θέλει να συγκρουστεί με την Τουρκία, ακόμη και αν το επιβάλλει το εθνικό συμφέρον και οι δυνατότητες να δημιουργηθούν νέα συμμαχικά πλέγματα στην ανατολική Μεσόγειο».
Η σημερινή ελληνική κυβέρνηση, αν και αρχικά φάνηκε διατεθειμένη να αναβαθμίσει τη γεωστρατηγική και γεωπολιτική της θέση στην ανατολική Μεσόγειο, ξεκινώντας την στρατηγικού χαρακτήρα προσέγγιση με το Ισραήλ, εν τούτοις δεν έδωσε, με τολμηρές κινήσεις, συνέχεια στην προσπάθεια, η οποία ξεκίνησε το καλοκαίρι του 2010, όταν ο Έλληνας πρωθυπουργός κ. Γιώργος Παπαναδρέου και ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπέντζαμιν Νετανιάχου, πραγματοποίησαν επίσημες επισκέψεις σε Τελ Αβίβ και Αθήνα αντίστοιχα.
Η Ελλάδα θα πρέπει να επανεξετάσει συνολικά τον ρόλο, τον οποίο θέλει να διαδραματίσει στην ανατολική Μεσόγειο. Η προηγούμενη κυβέρνηση, δηλαδή η κυβέρνηση Καραμανλή, είχε φτάσει πολύ κοντά στο να συνάψει συμφωνία για τον καθορισμό Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης με την Αίγυπτο. Ωστόσο στη συνέχεια η Αιγυπτιακή πλευρά, ενημέρωσε ότι είχε ξεκινήσει συζητήσεις με την Τουρκία για το ίδιο θέμα, αποκαλύπτοντας με αυτόν τον τρόπο της διαχρονικές αδυναμίες της ελληνικής διπλωματίας. Ο ρόλος της Αιγύπτου είναι ιδιαίτερα σημαντικός και η Ελλάδα, τώρα που συντελείται η πολιτική αλλαγή στην εν λόγω βορειο – αφρικανική χώρα θα πρέπει να προλάβει τις εξελίξεις, να παρακολουθήσει στενά την πολιτική αλλαγή και να δηλώσει «παρούσα».
Η Τουρκία επιδιώκει η δική της Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη να εφάπτεται με εκείνη της Αιγύπτου, ενδεχόμενο το οποίο θα αποκλείσει την επαφή ελληνικής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης με την κυπριακή, άρα και την πιθανότητα να δημιουργηθεί ένας επί της ουσίας, ενιαίος στρατηγικής σημασίας θαλάσσιος χώρος ανάμεσα στην Ελλάδα, την Κύπρο και το Ισραήλ. «Αγκάθι» για τα τουρκικά σχέδια είναι το Καστελόριζο.
Η Ελλάδα, θα έπρεπε να έχει πραγματοποιήσει τολμηρές κινήσεις, όπως ακριβώς έπραξαν οι κυβερνήσεις της Κύπρου, τα τελευταία χρόνια. Η Κύπρος συμφώνησε για τον καθορισμό των Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών με την Αίγυπτο, με τον Λίβανο και κυρίως με τον Ισραήλ, παρά τις απειλές της Τουρκίας ακόμη και για τη διεξαγωγή πολέμου. Σήμερα καλά ενημερωμένοι διπλωματικοί κύκλοι επισημαίνουν ότι στην παρούσα χρονική συγκυρία των ριζικών ανακατατάξεων τόσο στο βορειο – αφρικανικό γεωγραφικό τόξο, όσο στη Μέση Ανατολή και ευρύτερα στην ανατολική Μεσόγειο είναι η ευκαιρία η ελληνική διπλωματία να δείξει την απαιτούμενη τόλμη και να προχωρήσει στον ορισμό της ελληνικής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης.
Μάλιστα το ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό διαθέτει τους χάρτες, οι οποίοι περιέχουν τα όρια τόσο της ελληνικής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης στο Αιγαίο, όσο και της ελληνικής υφαλοκρηπίδας και εκείνο το οποίο θα πρέπει, ως πρώτο βήμα, να πράξει η ελληνική κυβέρνηση, είναι να υποβάλλει αυτούς τους χάρτες στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών. http://www.rieas.gr
-->
Αναρτήθηκε από Ακρίτας στις 3/31/2011 01:51:00 μμ
Ετικέτες Ελλάδα., Ελληνική Εξωτερική Πολιτική
Δημοσιεύθηκε στο http://infognomonpolitics.blogspot.com
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου